علی اکبر کیانی

منطقه خلیج فارس از دیرباز حوزه تسلط ایران بوده است. اما تحولات سیاسی و صنعتی جهان طی یک قرن اخیر معادلات این منطقه را نیز دچار تحول نموده و آن را از محلی برای تامین منافع راهبردی ما به زمینه چالش بین المللی مبدل نموده است. اختلافات امنیتی و انرژی و حتی هویتی به عنوان موضوعات سخت، تعامل را دشوارتر کرده و زمینه واگرائی بین همسایگان را فراهم آورده که نقش قدرت های فرامنطقه ای نیز با ادعای هژمونی طلبی ایران و امنیتی کردن فضا در این میان مهم بوده است. در این تحقیق با بکارگیری و تلفیق نظریه رژیم ها و کارکردگرائی به این مهم خواهیم پرداخت. نظریه رژیم ها سازوکار شکل گیری همکاری میان کشورها در یک حوزه موضوعی یا جغرافیائی را تبیین می نماید. نظریه کارکردگرائی نیز امکان همکاری میان اعضای ذینفع جهت تسری به سایر حوزه ها را پیشنهاد می کند. نتیجه این مطالعه که پس از بررسی چالش های تجاری و صنعتی و زیستی (بعنوان زمینه های نرم) مطرح در منطقه خلیج فارس، امکان ایجاد بستری برای گفتگو و همکاری و امنیت زدائی را بسیار بالا می داند. اگرچه یکی از عوامل موثر در ایجاد رژیم همکاری، قدرت های بزرگ منطقه ای و جهانی هستند که به خاطر دست بالای ایران در هر سازمان منطقه خلیج فارس موافق همگرائی نیستند.