محمدجواد پورعابد

بینامتنیت از مهم ترین پدیده هایی است که ادیبان برای زنده نگه داشتن میراث و علوم گذشته و بکارگیری ثمربخش آن موافق با متون خود به آن توجه دارند. بینامتنیت یا تناص از اصطلاحی است که خواستگاه آن جهان غرب است و در قرن بیستم توسط "جولیا کریستیفا" کشف شده است. یکی از انواع تناص تناص دینی است. در این میان قرآن با اعجاز و بلاغتی که دارد از دیر باز تاکنون مرکز توجه ادیبان مسلمان بوده تا از معانی بی نظیر و الفاظ بی بدیل آن برای بالا بردن ارزش علمی کار خود بهره ببرند. این پدیده همان "تناص قرآنی" به شمار می آید. یکی از این ادیبان که بسیار به قرآن توجه داشته کسی نیست جز "مصطفی لطفی المنفلوطی" مشهورترین نویسنده مقاله در عصر حاضر؛ که در کتاب "العبرات" خود بسیار از الفاظ قرآن بهره جسته است. او در این کتاب رذیلت های اخلاقی و فقر مردم را به تصویر می کشد تا با آنها همدردی کند و همچنین جوانان وطن خود را از تقلید کورکورانه از جهان غرب برحذر می دارد و با بیان آیات قرآنی به اخلاق حسنه دعوت می کند. بنابر آنچه گفته شد این مقاله با رویکرد نظری توصیفی-تحلیلی سعی در یافتن بینامتنیت در متن داستان های ترجمه شده ی این کتاب با قرآن برآمده است، و به این سؤال ها پاسخ می دهد که: چگونه معانی و الفاظ قرآنی در این کتاب جلوه کرده است؟ و نویسنده چه میزان از آیات قرآنی استفاده کرده و میزان موفقیتش در این راه چقدر بوده است؟