محمدجواد پورعابد

روایت‎شناسی رویکرد نسبتا نوینی است که دغدغۀ اصلی آن شناسایی عناصرساختاری و شیوه های متفاوت ترکیب این عناصر در روایت است. این رویکرد تلاش دارد تا از روایت ها تحلیل دقیق به عمل آورد. تحلیل روایت امکان درک و فهم بهتر متن را برای خواننده فراهم می کند. عمل روایت یک کنش است که محصول آن روایت است که می توان نشانه های راوی، مکان و زمان روایت را در آن یافت. رمان عربی از بدو تولد تا به امروز تغییر و تحولات فراوانی را پشت سر گذاشته است و نویسندگان با کاربرد ابزارهای روایت، این نوع ادبی را ترقی بخشیدند. در این پژوهش تکنیک های روایتگری در رمان پست شبانه اثر هدی برکات رمان نویس معاصر لبنانی بررسی شده است. روش انجام این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی با تکیه بر منابع کتابخانه ای است. در پژوهش حاضر به آشکار ساختن شیوه های روایتگری و چگونگی کاربرد این تکنیک ها در رمان پست شبانه پرداخته شده است. در این پژوهش ابتدا به معرفی نظریه های روایت شناسی پرداخته شده سپس انواع ابزارهای روایی و میزان اثرگذاری آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. مؤلفه های روایی مانند: پیرنگ، زمان، مکان، جایگاه راوی و روایت شنو، موقعیت راوی و توصیف، ارتباط پیرنگ و شخصیت بررسی شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که ما با زمان تقویمی روبه رو نیستیم،عامل زمان پریشی از نوع گذشته نگری در روایت بکار رفته است و به دلیل توصیفات و عواطف و شرح اندیشه های درونی راوی سرعت روایت کند شده و زمان روایت رمان گسترش یافته است. تداوم روایت با استفاده از حذف، چکیده و درنگ توصیفی میزان اهمیت رخدادها را نشان می دهد. رمان پست شبانه از رمان های حادثه محور به شمار می رود. راوی منشأ و نقش محرک ایجاد اتفاقات را مکان های بستۀ اختیاری و اجباری معرفی می کند. پیرنگ از دو زاویه پیرنگ اصلی و فرعی تشکیل شده که هر پیرنگ از ویژگی های مجزایی هستند. در عنصر آغازین از طریق دعوت روایت شنو به شنیدن داستان با درون مایه های جدید مخاطب را دعوت به ادامه دادن داستان می کند و در بازگشت روایی از طریق روایت شنو، زمان و مکان داستان را قطع می کند.