محمدجواد پورعابد

رمان، حماسه ای ذهنی است که در آن، نویسنده خواستارِ ترسیمِ جهان به شیوه خاصّ خود است، در کنار آن مفهوم جامعه شناسی ادبیات یکی از رویکردهای نقدی است که در قرن بیستم با اندیشه نظریه پردازان برجسته ای به اوج خود رسید که طبق نظر آن ها ساختار آثار ادبی با ساختار ذهنیِ گروه های اجتماعی، در درون جامعه شکل می گیرد. در این راستا یکی از رمان های رئالیسمی که به بررسی ساختار اجتماعی جامعه عراق در قرن بیستم پرداخته است، رمان "عشر صلوات للجسد" نوشته وفاء عبدالرزاق شاعر و رمان نویس معروف عراقی است. این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی به بررسی و نقد جامعه شناختی رمان "عشر صلوات للجسد" نوشته وفاء عبدالرزاق می پردازد و در واقع هدف از آن تبیین وضعیت زنان در جوامع اسلامی مخصوصا کشور عراق است. در این رمان بارها مسائل اجتماعی همچون فقر و تنگدستی، ظلم و ستم های حاکم بر جامعة عراق، مسألة ازدواج و طلاق انعکاس یافته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که وفاء عبدالرزاق با اشاره به آسیب های روانی _اجتماعی زنان در جامعة عراق، وضعیت زنان مطلقه، هویت، آزار و اذیت های جسمی و روحی علیه زنان و سایر نابسامانی های اجتماعی و فرهنگی تصویرهای نمایانی از رخدادها و ویژگی های محیط اجتماعی و سیاسی کشور عراق به نمایش می گذارد. از این رهگذر وی با روحیة استقلال طلبانه ملی، مبارز دادخواهانه و بشارت روشنایی به کشورهای استعمارگر تاخته است.