محمد علی میر حسینی

کفشدوزکCheilomenes sexmaculata Fabricius (Coleoptera: Coccinellidae) یکی از عوامل مهم کنترل بیولوژیک در نقاط مختلف دنیا به خصوص شرق آسیا می باشد که فعالیت آن به عنوان یک شکارگر پلی فاژ بر روی گونه‏های مختلف شته و پسیل گزارش شده است. باروری بالا و تغذیه زیاد این کفشدوزک، آن را به‏ عنوان یک عامل کنترل بیولوژیک مؤثر قرار داده است. در برنامه های پرورش انبوه باید چندین نکته از جمله طراحی ساخت و ساز برای پایش مناسب تولید و ارزیابی کیفیت حشرات، سن بهینه برای حذف حشرات بالغ و نرخ برداشت از مرحله مورد هدف از کلنی مد نظر قرار گیرد. یکی از ابزارهای موثر برای ارزیابی پارامترهای پرورش انبوه (نرخ برداشت، سن حذف افراد از کلنی و ...) استفاده از قالب های پرورش انبوه می باشد. در این مطالعه بررسی مدل های پرورش انبوه بر اساس فرمول های ارایه شده توسط Carey (1993) و با استفاده از نتایج جدول زندگی این شکارگر بر روی سه میزبان شته جالیز Aphis gossypii Glover، پسیل پسته Agonoscena pistaciae Burckhardt and Lauterer و تخم پروانه آرد Ephestia kuehniella Zeller در شرایط آزمایشگاهی در دمای 1±5/27 درجه سلسیوس،رطوبت نسبی 10±50 و دوره روشنایی و تاریکی 16 و 8 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس، نرخ برداشت برای شکارگر روی سه میزبان به ترتیب 996/0، 996/0 و 982/0 ارزیابی شد. سن برداشت از کلنی برای رهاسازی این دشمن طبیعی، اولین روز ظهور حشرات بالغ در نظر گرفته شد، که برای کفشدوزک های پرورش یافته روی میزبان های شته جالیز و پسیل پسته روز دهم و برای تخم پروانه آرد روز 11 بود. همچنین سن حذف افراد از کلنی پرورش به ترتیب 30، 31 و 32 روز از طول عمر شکارگر در نظر گرفته شد. توزیع سنی پایدار جمعیت در مرحله برداشت برای مراحل تخم، لارو-شفیره و بالغ به ترتیب 372/0، 620/0 و 008/0 برای شته جالیز، 340/0، 652/0 و 007/0 برای پسیل پسته و 326/0، 645/0 و 029/0 برای تخم پروانه آرد به دست آمد. نرخ تولید روزانه (افراد نر و ماده) شکارگر به ازای هر ماده روی شته جالیز، پسیل پسته و تخم پروانه آرد به ترتیب 37/24، 18/24 و 22/5 محاسبه شد. بر اساس پارامترهای ازریابی شده برای پرورش انبوه کفشدوزک C. sexmaculata میزبان های شته جالیز و پسیل پسته نسبت به تخم پروانه آرد با توجه به تولید تعداد افراد بیشتر شکارگر گزینه های مناسب تری می باش