محمد مدرسی

آلودگی محیط زیست به فلزات سنگین یکی از معضلات زیست محیطی قرن های اخیر است. ماهیت سمی این عناصر و تجمع آن در شبکه غذایی باعث تبدیل آن به یک بحران سلامت زیست محیطی عمومی در سطح جهانی شده است. یکی از دلایل بحرانی شدن وضعیت فلزات سنگین در جهان، عدم تجزیه ترکیبات آن در طبیعت و انتقال آن به روش های مختلف نظیر انتقال از طریق آب های سطحی، زیر زمینی و جریانات جوی می باشد. این آلودگی ها و اثرات آن تا سال ها بعد در یک محل ماندگار است.(8) فاضلاب ناشی از صنایع مختلف حاوی مقادیر زیادی از فلزات سنگین مثل جیوه،نیکل،سرب،روی ،کادمیم،آرسنیک و... هستند و سبب ایجاد آلودگی های شدید در منابع آب،رودخانه ها و سرانجام دریاها می شوند. غیر قابل تجزیه بودن فلزات سنگین و تمایل آنها به تجمع در موجودات زنده، سبب تمایز آنها از دیگر آلایند های سمی شده است. بنابراین حذف فلزات سنگین از پسابها و فاضلاب ها و جلوگیری از ورود آنها به دریاها که سر منشا بسیاری از زنجیره های غذایی است موضوع مهمی در بهداشت عمومی جامعه محسوب می شود. بر اساس بررسی های سازمان بهداشت جهانی مشخص شده است که تعداد زیادی از مردم به طرق مختلف در معرض مخاطرات بهداشتی ناشی از فلزات سنگین قرار دارند.کادمیم یکی از مهمترین فلزات سنگین است که به علت تجمع در گیاه، سمیت زیاد برای انسان و دام، حلالیت زیاد در آب و تحرک در خاک به عنوان آلاینده ای بسیار مهم شناخته شده است.( 2 و 5 ) کودهای فسفاته و لجن فاضلاب از مهمترین منابع کادمیم در خاک ها به شمار می روند و سمیت کادمیم در گیاه به طور کلی شامل اختلال در سوخت و ساز عناصر کم مصرف، اختلال در فعالیت هایی مانند فتوسنتز، تثبیت دی اکسید کربن، تعرق و نیز تغییر نفوذپذیری غشای سلولی می باشد .از طرف دیگر، اثر کادمیم بر رشد و ویژگی های رشدی گیاه به عنوان شاخصی برای سمیت آن مطرح می باشد و اثرات این عنصر مربوط به برهمکنش آن با عناصر غذایی و ایجاد اختلال در جذب آنها به وسیله گیاهان می باشد. کادمیم ممکن است با ایجاد تغییر در نفوذپذیری غشا در جذب سایر عناصر غذایی مشکل ایجاد کرده و منجر به تغییر غلظت عناصر در گیاهان شود. کلرلا ، جلبکی یوکاریوت و تک سلولی از خانواده جلبکهای سبز است.جلبک های جنس کلرلا از جمله گونه های مهم جلبکی هستند که در حال حاضر به صورت وحشی موضوع طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی هستند که این کاربرد