محمد مدرسی

به منظور القای اتوتتراپلوئیدی و تغییر در ویژگی های مورفو فیزیولوژیکی و فنولوژیکی گیاه اسفرزه(Plantago ovata Forsk ) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از چهار غلظت 0، 0.1 0.3 و 0.5 و در سه زمان 6، 12 و 24 ساعت در سه مرحله رشدی شامل تیمار جوانه بذری، مرحله دو برگی و مرحله چهار برگی در سه تکرار، هر تکرار شامل 3 گلدان انجام شد . نتایج حاصل از بررسی های فلوسایتومتری، سیتوژینتیکی و مورفولوژیکی نشان داد که غلظت های 0.3 و 0.5 کلشیسین در زمان 6 و 12 ساعت بهترین تیمارهها برای تولید گیاهان تتراپلوئید در هر دو مرحله دو برگی و چهار برگی بودند وبرای مرحله جوانه بذری در هیچ کدام از غلظت ها تغییری ایجاد نشد . مقایسه گیاهان تتراپلوئید با دیپلوئید نشان داد که گیاهان تتراپلوئید نسبت به دیپلوئیدها از تعداد کلروپلاست ، میزان کلروفیل، تراکم پرز، ضخامت ساقه و برگ بیشتر، طول روزنه و طول دوره رشد رویشی و زایشی بیشتر برخوردار بودند . تیمار با محلول 0.3 درصد درصد کلشیسهین و زما ن 12 ساعت به علت پایین بودن مرگ و میر و تعداد گیاه تتراپلوئید بیشتر در مقایسه با تیمار 0.5 درصد به عنوان بهترین غلظت جهت تحریک پلی پلوئیدی در گیاه اسررزه شناخته شد.