محمد مدرسی

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی و تفسیر روابط بین صفات مختلف و شناخت عوامل پنهان موثر بر عملکرد گوجه-فرنگی، آزمایشی درقالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج فارس انجام گرفت. بدین منظور36 رقم مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفت و صفات عملکرد، زمان گلدهی، زمان تشکیل میوه، زمان رسیدن فیزیولوژیک، مدت رسیدن، سفتی بافت میوه، طول میوه، قطر میوه، وزن تک میوه در بوته، عملکرد تک بوته، طول شاخساره، شاخص کلروفیل، تعداد گل در خوشه، تعداد میوه در خوشه، درصد تبدیل گل به میوه، تعداد چین، ویتامین ث، میزان کل مواد جامد محلول (Total Soluble Solids)، اسید کل قابل تیتراسیون (Titrable Acidity) و میزان کلروفیل a و b مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که رقم-های مختلف از لحاظ صفات عملکرد کل، زمان گلدهی، تشکیل میوه، زمان رسیدن فیزیولوژیک، سفتی بافت میوه، طول و قطر میوه، وزن تک میوه در بوته، عملکرد تک بوته، کلروفیل a و b، TSS، TA و ویتامین ث در سطح یک درصد و صفات طول شاخساره و شاخص کلروفیل در سطح پنج درصد معنی دار بودند. اما براساس صفات مدت رسیدن، تعداد گل و میوه در خوشه، درصد تبدیل گل به میوه و تعداد چین معنی دار نبودند. براساس نتایج مقایسه میانگین صفات رقم های 15 و 21 از لحاظ عملکرد به ترتیب با مقدار 56/29 و 96/28 کیلوگرم در واحد سطح با سایر رقم ها اختلاف معنی داری داشتند و بهترین رقم ها بودند. نتایج همبستگی بین صفات نشان داد بالاترین میزان همبستگی مثبت و معنی دار صفات با عملکرد، مربوط به صفت عملکرد تک بوته (**66/0r=) و طول میوه (**66/0r=) بود. همچنین در محاسبه همبستگی سایر صفات با همدیگر بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار به ترتیب بین صفات زمان گلدهی و زمان تشکیل میوه (**85/0 r=)، وزن میوه در تک میوه و قطر میوه (**84/0 r=)، کلروفیل a و b (**76/0 r=) و TSS و TA (**72/0 r=) مشاهده شد. در تجزیه رگرسیون گام به گام، صفات عملکرد تک بوته، تعداد میوه در خوشه، طول میوه، ویتامین ث، مدت رسیدن، زمان رسیدن فیزیولوژیک، تعداد گل در خوشه و زمان گلدهی در مجموع 5/93 درصد از کل تغییرات مربوط به عملکرد را توجیه نمودند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که بیشترین اثرات مثبت و مستقیم را عملکرد تک بوته، تعداد میوه در خوشه،