محمد مدرسی

استبرق (Caloropis procera) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند از خانواده ی Asclepiadaceae است که استقرار گیاهچه آن تحت تاثیر شوری می باشد. به طور کلی، شوری خاک تاثیر به سزایی بر رشد و نموّ گیاهان دارد و سبب ایجاد انواع پاسخ های دفاعی از قبیل تنظیم بیان ژن و تنظیم مجدد فرآیندهای متابولیکی می شود. در این پژوهش برای مطالعه ژن های مسیربیوسنتز فلاونوئید از ابزار بیوانفورماتیک استفاده شد. برخی از ژن های دخیل در مسیر بیوسنتز فلاونوئید در مقاومت گیاه به تنش شوری نقش دارند. بنابراین این ژن ها (PAL; CCR;4CL;CHS;ND1) در دو گیاه مدل آرابیدوپسیس (دولپه)، به عنوان هم خانواده گیاه استبرق و برنج (تک لپه) انتخاب شدند. بررسی های هم بیانی این ژن ها به منظور یافتن ژن هم بیان با ژن اصلی و ژن هایی که عملکرد ناشناخته دارند اما درمسیرهای دیگرنقش دارند،انجام شد. همچنین بررسی میزان بیان برخی از ژن های درگیر در مسیر بیوسنتز فلاونوییدها از جمله ژن CHS و ND1 در دو سطح شوری طراحی و اجرا شد. این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و در دو سطح شوری (صفر و 100 میلی مولار سدیم کلرید) و چهار بازه ی زمانی (6، 24، 48 و 72 ساعت) انجام گرفت. بررسی های آزمایشگاهی، بررسی های بیوانفورماتیک را تایید کرد و نشان داد که ژن های هم بیان پروفایل بیانی مشابه دارند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که بیان ژن های CHS و ND1 تحت شوری نسبت به شرایط بدون تنش افزایش معنی داری دارد. همچنین، یافته های آزمایش نشان داد که با افزایش مدّت تنش بیان CHS و ND1 افزایش و مجددا کاهش می یابد. نتایج نشان داد که بیان ژن های CHS و ND1 در 24 ساعت اولیه بعد از اعمال تنش شوری افزایش چشمگیری داشته است. بیان ژن CHS در بازه ی 24 ساعت حدود 9 برابر نسبت به شاهد افزایش داشت و این میزان در ژن ND1 افزایش 5 برابری نسبت به شاهد نشان داد. با توجه به روند افزایشی و سپس کاهشی و همچنین خنثی-سازی رادیکال های آزاد توسط فلاونوئیدها، به نظر می رسد می توان این گونه استنباط کرد که ژن های CHS و ND1 نقش به سزایی در پاسخ اولیه گیاه استبرق به تنش شوری ایفا می کنند و لذا بایستی مطالعات بیشتری در خصوص نقش دقیق آن ها تحت تنش شوری انجام گیرد.