محمد مدرسی

تنش گرما با تاثیر منفی بر مراحل مورفولوژیک، فنولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد گندم، که درنهایت منجر به کاهش عملکرد دانه می گردد، به یک نگرانی جهانی مبدل شده است. که شناسایی مکان های ژنی درگیر در تحمل به تنش گرما امکان اصلاح گندم برای تحمل تنش گرما را آسانتر و بهتر می سازد. بدین جهت آزمایشی برای تعیین کیو.تی.ال های کنترل کننده صفات فنولوژیک، مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد روی جمعیت اینبردلاین نوترکیب گندم شامل 144لاین به همراه دو والد و 12 رقم بین المللی و داخلی درقالب طرح مستطیل لاتیس با دو تکرار در دو تاریخ کاشت طبیعی(15آبان) و کاشت تاخیری (15دی) در شرایط تنش گرما در مزرعه شماره یک دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهوازانجام شد. صفات اندازه گیری شده شامل صفات مورفولوژیک: ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله (با ریشک و بدون ریشک) و عملکرد بیولوژیک، صفات عملکرد و اجزای عملکرد شامل: تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه ها، تعداد سنبلچه در سنبله های اصلی، تعداد دانه در سنبله اصلی، و شاخص برداشت. و صفات فنولوژیک شامل: روزتاپنجه زنی، روز تا ساقه دهی، روز تاغلاف دهی، روز تا خوشه دهی، روز تا گلدهی، روز تا نمو میوه، روز تا خمیری شدن دانه، روز تا رسیدن فیزیولوژیکی و دوره پر شدن دانه بودند. می توان از نشانگرهای مرتبط با کیو.تی.ال های مکان یابی شده در این تحقیق که هم از نظر پایداری، توجیه بالای واریانس فنوتیپی، LOD بالا و مشترک بودن بین چندین صفت، جهت گزینش به کمک نشانگر برای تشخیص ارقام متحمل به تنش گرما و استفاده در برنامه های اصلاح مولکولی در آینده برای مقاوم سازی ارقام گندم نسبت به تنش گرما در جهت افزایش عملکرد اقدام نمود.