محمود نفیسی بهابادی

در پرورش متراکم، موجودات آبزی همواره در معرض شرایط تنش زایی قرار دارند که موجب سرکوبی سیستم ایمنی بدن، ایجاد بیماری و متعاقباً ضررهای اقتصادی می گردد. بررسی ها نشان می دهد که ازدحام جمعیت یکی از عوامل تنش زای رایج در آبزی پروری می باشد که بر ماهی اثر می گذارد و ماهی در تلاش برای جبران آن دستخوش یک سری تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک از قبیل تغییر ترکیب خون و مکانیسم های ایمنی می گردد و از این طریق با تنش مقابله می کند.از طرفی تحقیقات انجام شده نشان داده است که استفاده از پروبیوتیک ها باعث افزایش بازده غذایی، بهبود فلور میکروبی و افزایش مقاومت نسبت به عوامل بیماری زا و تنش زا در موجود آبزی می گردد. در این پژوهش اثر استفاده از بتاگلوکان استخراج شده از مخمر ساکاروماسیس سرویزیا بانام تجاری ماکروگارد بر میزان هورمون کورتیزل و گلوکز خون بچه ماهی سی باس آسیایی تحت تنش حمل و نقل مورد بررسی قرار گرفت. ماهیان سی باس آسیایی با وزن متوسط 5/4=34 گرم به مدت 30روز تحت سه تیمار از جیره های حاوی صفر، 1% و 2%ماکروگارد تغذیه شدند. سپس شاخصه های تنش، کورتیزول و گلوگز خون در زمان صفر و 24ساعت پس از حمل و نقل، مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های پلاسمای خون ماهیان تغذیه شده با جیره های حاوی 2% ماکرگارد، از نظر میزان هورمون کورتیزول و میزان گلوکز نسبت به گروه شاهد و همچنین به تیمار 1% ماکروگارد، هم در زمان صفر و هم در زمان 24ساعت پس از حمل و نقل اختلاف معنی داری را در سطح 5درصد نشان داد. در ارتباط با میزان هورمون کورتیزول بین تیمارهای حاوی درصدهای مختلف ماکروگارد اختلاف معنی داری مشاهده نشد(5%> P). افزایش شاخص تنش در این پژوهش بروز یک تنش حاد در ماهیان را به دنبال شبیه سازی شرایط حمل و نقل به خوبی نشان می دهد و افزایش کمتر این پارامترها (گلوکز و کورتیزول) در تیمارهای حاوی محرک ایمنی نسبت به گروه شاهد، نشان دهنده عملکرد مطلوب ماکروگارد در کاهش شرایط تنش زا در ماهیان است. محرک های ایمنی با تأثیری که روی سیستم ایمنی ایجاد می کنند باعث مقاومت بیشتر آبزیان شده و تحت شرایط نامناسب محیطی که ممکن است با تنش های خاصی همچون تنش های شیمیایی، فیزیکی و عفونی همراه باشد موثر واقع شده و در نهایت می توانند افزایش تولید را در پی داشته باشند.