محمود نفیسی بهابادی

آلایندههای نفتی از مهمترین چالشها در توسعه آبزیپروری دریایی در خلیج فارس و دریای عمان بهشمار می روند. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات نفت خام بر برخی پارامترهای خون بچهماهیان سی باس آسیایی ) Lates calcarifer ( انجام پذیرفت. در مرحله اول ماهیان به مدت 14 روز در معرض پنج تیمار آزمایشی شامل، تیمار شاهد، پخشکننده شیمیایی، بخش قابل حل نفت در آب، نفت خام پخششده به روش مکانیکی و نفت خام پخششده به روش شیمیایی با سه تکرار قرار گرفتند. در مرحله دوم آزمایش بهمنظور بررسی توانایی بازیابی فیزیولوژیک، ماهیان بهمدت 14 روز به محیط فاقد آلودگی منتقل شدند. جهت بررسی تغییرات بیوشیمیایی خون، میزان فعالیت آنزیمهای آلانین آمینوترانسفراز ) ALT ( و آسپارتات آمینوترانسفراز ) AST (، گلوکز، تریگلیسرید و پروتئین کل پلاسما اندازهگیری شد. نتایج تفاوت معنیدار در سطح فعالیت آنزیم ALT و پروتئین کل پلاسمای خون ماهیان در تمام دورههای نمونه برداری نشان نداد. میزان AST در تمامی تیمارهای آلوده به نفت خام در روزهای 7 و 14 افزایش یافت. این افزایش در تیمار پخشکننده مکانیکی در دوره ریکاوری نیز ادامه داشت. سطوح گلوکز خون پس از گذشت یک هفته از در معرض قرارگیری در تیمارهای آلوده نسبت به گروه کنترل کاهش یافت. پس از 14 روز، غلظت گلوکز در تیمارهای پخشکننده مکانیکی و پخشکننده شیمیایی نفت کاهش قابل توجهی را نسبت به شاهد نشان دادند. میزان تری گلیسرید در تمامی تیمارهای آلوده به نفت خام در همه دورهها نسبت به تیمار شاهد کاهش قابل توجهی داشت. نتایج این مطالعه نشان داد که نفت خام پخش شده در آب سبب ایجاد تغییرات در برخی فاکتورهای بیوشیمیایی خون بچه ماهیان سیباس آسیایی است و این اثرات تا 14 روز بعد از پایان در معرض قرارگرفتن ماهی با نفت خام نیز مشاهده میگردد.