محسن نوروزی

در سالیان اخیر با بارش های سیل آسا در مناطق ساحلی مواجه بوده ایم و بدلیل اینکه در اثر این بارش ها شاهد طغیان رودخانه ها و سیلاب ها به خلیج فارس بوده ایم، میزان تخلیه مواد مغذی از منابع خشکی به محیط زیست خلیج فارس دستخوش تغییر شده است. رودخانۀ اروند در قسمت شمالی خلیج فارس که از تلاقی رودهای دجله، فرات و سپس کارون پدید آمده است، پرآب ترین رودخانه ورودی به خلیج فارس است. تخلیه ی آب این رودخانه به خلیج فارس اغلب به صورت فصلی و متناسب با نوسانات بارشی در رودهای دجله، فرات و کارون است. بیشترین میزان دبی آن، به صورت سیلاب در بهار هر سال است که از جریان آب های سطحی سرچشمه می گیرد. در فروردین ماه 1398، سیل در چندین استان کشور از جمله استان خوزستان رخ داد و در نتیجه حجم زیادی آب شیرین از طریق اروندرود به خلیج فارس وارد شد. لذا با توجه به اهمیت محیط زیست خلیج فارس و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم سیلاب بر آن، این تحقیق با هدف بررسی برآورد اثرات سیلاب بر میزان بارگذاری مواد مغذی در آب های ساحلی و فرا ساحلی شمال غرب خلیج فارس، در دو بازه زمانی قبل از وقوع سیلاب (شهریور ماه 97) و پس از وقوع سیلاب (اردیبهشت ماه 98) انجام شده است. بررسی روند تغییرات غلظت مواد مغذی و مقایسه نتایج با بازه زمانی قبل از وقوع سیلاب و همچنین دریافت اطلاعات پایه از آب های منطقه مورد مطالعه به منظور حفاظت از محیط زیست حساس و توسعه پایدار خلیج فارس، کاربرد این پژوهش را نمایان می-کند. نمونه برداری ها در دو ایستگاه 1 و 2 و در ستون آب بسته به عمق هر ایستگاه (سطح، میانه و بستر) و در دو بازه زمانی ذکر شده، توسط کاوشگر دریایی خلیج فارس، وابسته به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی انجام گرفته است. برای اندازه گیری مواد مغذی (نیتریت، نیترات، فسفات و سیلیکات) از هر سطح نمونه با سه تکرار برداشت شد. پارامترهای دما، شوری، اکسیژن محلول و عمق شفافیت در محل و با 5 تکرار اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد میزان میانگین غلظت نیترات، نیتریت و سیلیکات در دوره پس از سیلاب نسبت به بازه زمانی قبل از آن، به ترتیب 2790/84 ، 27/54 و 1028/06 میکروگرم در لیتر در سطح ایستگاه 1 نسبت به ایستگاه 2 افزایش یافته است. در شرایط آرامش بوم سازگان، غلظت مواد مغذی در ایستگاه های مورد بررسی در نزدیکی بستر و خود بستر بدلیل ته نشینی مواد افزایش می ی