محسن نوروزی

روند افزایش بی رویه جمعیت و استفاده کنترل نشده از آب براى مصارفی مانند کشاورزى، خانگی و صنعتی، منجر به تولید حجم زیادی از فاضلاب شده است فاضلاب یکی از عوامل آلوده کننده محیط محسوب می شود و باید آن را به روش مناسب و در شرایط بهداشتی، جمع آوری و تصفیه کرد توسعه صنعت و افزایش فعالیت های صنعتی همانگونه که منجر به رشد اقتصادی می شود، در همان حال نیز یکی از منابع اصلی آلودگی محیطی هستند پساب و لجن فاضلاب دارای مقادیر زیادی از فلزات سنگین و عناصر کم مصرف هستند که تخلیه بیش از اندازه آن در محیط زیست و زمین های کشاورزی، ضررهای جبران ناپذیری به محیط و سلامت انسان و سایر موجودات وارد می کند. در مطالعه ی پیش رو، با ترکیب دو روش تصفیه فاضلاب IFAS-MBBR و ارائه ی یک مدل بهینه سازی ریاضی، زنجیره تامین پایدار را در سیستم های فاضلاب بررسی گردید. در این مطالعه با تلفیق روش های ANP فازی و دیمتل به ارزیابی معیارهای موثر بر تصفیه فاضلاب پرداخته شد. بدین صورت که از روش دیمتل جهت تعیین و ترسیم روابط درونی بین معیارها و زیرمعیارها استفاده گردید و در گام بعدی وزن معیارها و زیرمعیارها با استفاده از روش ANP فازی مشخص و این عوامل رتبه بندی شدند. در انتها از طریق برنامه ریزی مصالحه ای با وارد نموردن معیارها و مقادیر کمی و اوزان انها به استخراج مدل بهینه چندهدفه با در نظرگرفتن فاکتورهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی تحت سه سناریوی استقرار تصفیه فاضلاب در نزدیک شهر، داخل شهر و دور از شهر پرداخته شد. نتایج بدین صورت حاصل گردید که از هجده زیرمعیار در سه دسته معیار زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی که برای ارزیابی روابط و برآورد اهمیت هر کدام استفاده گردید، معیار زیست محیطی در رتبه اول اهمیت، سپس اقتصادی و در پایان اجتماعی شناخته شدند. زیر معیار های مربوط به زیست محیطی (منابع فسیلی با داشتن بالاترین وزن، مهمترین عامل است و در نقطه مقابل تخلیه ازن کمترین اهمیت را دارد)، اقتصادی (مهمترین عامل هزینه خرید زمین و کم اهمیت-ترین، هزینه مواد شیمیایی در فرایند تصفیه فاضلاب است)، اجتماعی (عامل افزایش اشتغال مهمترین و عامل خودکفایی اقتصادی پایین ترین اهمیت را دارد) استخراج شدند. در انتها از طریق برنامه ریزی مصالحه ای در بین سه سناریو، گزینه دور از شهر انتخاب گردید. مطالعه حاضر می تواند رویکردی جامع نگرانه را در زمی