محسن عباسی

کمبود آب در جهان به عنوان یک چالش اساسی باعث توجه بشر به ایجاد فناوری های جدید درزمینه ی تصفیه آب شده است. یکی از مهم ترین فناوری ها در این زمینه، فناوری غشایی اسمز معکوس است که به دلیل مزیت ذاتی آن ها در دستیابی به نفوذ پذیری و دفع نمک بالا نقش بسزایی را در امکان بازیابی آب فراهم می کند؛ بااین حال، با توجه به مطالعات پیشین، رسوب مواد معدنی یک مشکل اجتناب ناپذیر در این فرایند است که منجر به کاهش شار، تمیز کردن مکرر و کوتاه تر شدن عمر غشا می شود. از طرفی، روش های مختلفی برای کنترل تشکیل رسوب وجود دارد که استفاده از موادی مانند آنتی اسکالانت ها در مقایسه با روش های دیگر مقرون به صرفه ترین استراتژی پیشنهاد شده است؛ ازاین رو استفاده از این مواد که در حین فرایند تصفیه از تشکیل رسوب جلوگیری و با از بین بردن هسته ی اولیه رسوب، منجر به افزایش شار می شود، از نقطه نظر صنعتی بسیار مهم و حائز اهمیت است. مطالعه ی حاضر در مقیاس آزمایشگاهی با هدف بررسی عملکرد آنتی-اسکالانت APS 3400 و فلوکن 260، با غلظت های mg/l2 و mg/l 5 بر روی گرفتگی غشای اسمز معکوس، با توجه به نمونه آب چاه کلل و بادام زار، آب رودخانه ی مند و باغان، در مدت زمان 6 ساعت و فشار ثابت bar 5/11 انجام شد و آنالیزهای لازم جهت ارزیابی عملکرد غشا مانند شار، گرفتگی و همچنین FESEM و EDX جهت بررسی مورفولوژی و نمک های موجود در سطح غشا مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش، حاکی از آن است که با افزودن آنتی اسکالانت APS 3400 با غلظت mg/l 2 به آب چاه کلل و آنتی اسکالانت فلوکن 260 با غلظت mg/l 2 به آب چاه بادام زار و رودخانه ی باغان و همچنین APS 3400 با غلظت mg/l 5 به آب رودخانه ی مند، افزایش شار خروجی از غشا نسبت به حالت عدم استفاده از آن ها مشاهده می شود که قادر به حذف رسوبات بیشتری از سطح غشا هستند و بهینه ترین حالت ممکن محسوب می شوند. علاوه بر این، بررسی های EDX، در نمونه آب چاه ها و رودخانه ها نشان داد که رسوبات تولیدشده، توسط نمک ها اغلب شامل O، S، Ca، Na و Cl هستند که در آب چاه ها حضور کریستال های کلسیم سولفات و در آب رودخانه ها علاوه بر حضور کلسیم سولفات، حضور کریستال های سدیم کلرید را نیز، تأیید می کند. در ادامه ی پژوهش، شار تراوایی به دست آمده در حضور و عدم حضور آنتی اسکالانت بهینه، با مدل های هرمیا مقایسه و خطاهای