محمدرضا قلی زاده

در دوران معاصر، زنان ایران همواره مورد تبعیض بوده اند و آرزو داشته اند که در اجتماع و خانواده از حقوق و آزادی ها و امتیازات برابر با مردان برخوردار شوند. در دورۀ قاجار و به خصوص در دوران مشروطه، زنان در مقایسه با گذشته، توانستند در حوزه های اجتماعی فعالیت بیشتری داشته باشند. پس از مشروطه، با تشکیل انجمن های مختلف توسط زنان، تأسیس مدارس دخترانه و انواع دیگر مؤسسات، به تدریج زنان وارد فعالیت های اجتماعی، فرهنگی شدند. همچنین؛ یکی دیگر از فعالیت های مهم زنان در این دوره، روزنامه نویسی و مقاله نویسی بود که بعضاً خود آن ها به چاپ می رساندند. در دورۀ پهلوی، همواره کانون ها و جمعیت هایی در جهت حمایت از حقوق زنان و شرکت در فعالیت های گوناگون جامعه تشکیل یافته بود. بعد از مدتی آن جمعیت ها در قالب شورای عالی زنان با یکدیگر ائتلاف کرده و تا مدت ها فعالیت های مختلف فرهنگی و سیاسی را در جهت اهداف دولت انجام دادند. از اواخر سال 1344ش، زمزمه های مخالفت با ارکان شورای عالی زنان آغاز شد و با توجه به اتفاق نظری که در مورد ناکارآمدن بودن آن داشتند سازمان زنان جایگزین آن گردید. مهم ترین مأموریت این سازمان ارتقای آگاهی زنان در زمینه های حقوقی، اجتماعی و فرهنگی از طریق برگزاری کلاسهای مختلف آموزشی و دادن مشاوره به زنان در مناطق مختلف ایران بود. یکی از آن مناطق که در فاصله سال های 1346ش تا 1357ش، سازمان زنان به فعالیت پرداخت شهر شیراز بود با توجه به پیشینه تاریخی و فرهنگی که این شهر داشت زنان شیراز با حمایت سازمان زنان موفق شدند در حوزه های فرهنگی، اجتماعی همچون روزنامه نگاری، ایجاد مدارس دخترانه به فعالیت بپردازند. هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی شکل گیری و فعالیت های سازمان زنان شیراز در دوره مورد مطالعه می باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع اصلی تاریخی همچون اسناد، نشریات، منابع کتابخانه ای و نیز تاریخ شفاهی در پی پاسخ به این پرسش است که سازمان زنان برای گسترش آگاهی و بهبود جایگاه حقوقی و اجتماعی زنان شیراز چه اقداماتی انجام داده و آن اقدامات چه تاثیراتی بر جامعه زنان آن شهر داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که سازمان زنان شیراز از طریق برگزاری کلاس های آموزش حرفه ای در زمینه هایی همچون صنایع دستی، و نیز احداث خانه زن، ساخت مهدکودک، ایجاد مراکز رفاه خانواده و