محمدباقر نگهبان

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ میان تولیدات علمی به عنوان شاخص علم و پروانه های ثبت اختراع به عنوان شاخص فناوری در کشورهای برتر جهان است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی علم سنجی است که با روش کتابخانه ای انجام شده است. جامعۀ این پژوهش شامل تولیدات علمی منتشرشده در پایگاه استنادی اسکوپوس و اختراعات ثبت شده در ادارۀ ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا بین سال های 2008ـ2013 می باشد. با توجه به نوع داده ها از آزمون های آماری پارامتریک و ناپارامتریک و همچنین روند همبستگی میان متغیرها از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار اس.پی.اس.اس (SPSS) استفاده شد. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد روند همبستگی بین تولیدات علمی کشورها و اختراعات ثبت شده در بازۀ زمانی 2008ـ2013 در ادارۀ ثبت اختراعات و پایگاه استنادی اسکوپوس در هر شش سال معنی دار بوده است و از لحاظ نوع مدارک علمی اعم از کتاب، مقاله و مقالۀ کنفرانسی آزمون همبستگی اسپیرمن میان این نوع از مدارک علمی نشان داد که مقاله با ضریب همبستگی 858.0، کتاب با ضریب همبستگی 867.0 و مقالۀ کنفرانسی با ضریب همبستگی 874.0 در سطح 01.0 معنی دار هستند و با میزان اختراعات ثبت شده رابطه دارند. همچنین ضریب همبستگی حوزه های موضوعی علوم اجتماعی و انسانی با 866.0، علوم فنی و مهندسی با 861.0، علوم پزشکی با 843.0 و علوم زیستی با 834.0 در سطح 1درصد نشان داد که میان میزان تولیدات علمی کشورها در حوزه های موضوعی و میزان اختراعات ثبت شده، رابطۀ معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که بین تولیدات علمی کشورها و ثبت اختراعات، رابطۀ مستقیمی وجود دارد و کشورهایی که دارای تولید علمی بالایی هستند، از اختراعات بیشتری برخوردار هستند. .