سیدناصر جابری

چکیده داستان های قرآن بر پهنه ادب فارسی تأثیری شگفت داشته است و از این میان داستان آفرینش آدم و حوا و هبوط آن ها، جایگاه ویژه ای دارد. این داستان دارای اجزای گوناگونی است و همواره دربار? چگونگی آن سؤالاتی مطرح بوده است و در آثار مختلف و به خصوص در تفاسیر به تناسب دگرگونی های ذهن بشر، سعی شده است به سؤالات پاسخ داده شود؛ به ویژه که این داستان از نقاط مشترک سه دین اسلام، مسیحیت و یهود نیز بوده است و طبیعتاً در گستر? ادیان و ادبیات جهان، تفاسیر بسیاری بر خود دیده است. در ادب فارسی نیز شاعران به داستان آفرینش آدم همواره نظر داشته اند و علاوه بر اقتباس های قرآنی، خود نیز به خلق مضامین جدیدی درباره آن پرداخته اند. در این مقاله سعی گردید نشان داده شود کدام شاعران این واژه را در ارتباط با داستان آدم و حوا به کار برده اند و چه برداشت ها و مضامین جدیدی، از خلال آن برداشت کرده اند. برای انجام این کار از نرم افزار درج و سایت گنجور استفاده گردید تا جستجو تسریع یابد و در نهایت به منظور مستند بودن پژوهش، به اصل منابع نیز مراجعه شد. این تحقیق نشان می دهد که شاعران علاوه بر مضامین زیبایی که از خلال این داستان(با تکیه بر واژه گندم در این پژوهش) آفریده اند؛ غالباً علت لغزش آدم را در مواردی بجز انگیزه غذا و شکم جستجو کرده اند و عللی مانند عشق، رهایی از کهنگی، ناگزیری، تعالی جویی، فداکاری و ... را برای عمل آدم بر شمرده اند.