سیدناصر جابری

روایت شناسی مجموعه قواعدی برای شناسایی گونه های روایت و ساختارهای روایی است. ژرار ژنت یکی از نظریه پردازان و روایت شناسان برجستة ساختارگرا است که یک طرح کامل و ساختار جامع برای بررسی روایت ارائه کرد. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش روایت شناسی ساختارگرا و با تمرکز بر آرای ژرار ژنت در سه بخش «صدای روایت»، «زمان روایت» و «نگاه روایت» به بررسی ساختار روایی رمان «چارگرد قلا گشتم» اثر رهنورد زریاب پرداخته است. بررسی رمان «چارگرد قلا گشتم» نشان می دهد که تعدد راویان و کانونی گران این رمان یکی از اساسی ترین بنیان های خلق معنا در این روایت است. به نظر می رسد تعدد راویان اول شخص که نوعی ایهام زیبایی شناسانه در متن ایجاد کرده است به همراه کاربرد راوی مرده که نوعی خاص و بدیع از راوی است در خلق فضای رئالیسم جادویی این رمان موثر بوده است. زمان هم در این روایت با فاصله گرفتن از واقعیت و کاربرد تکنیک های زمان پریشی در تناسب با رویکرد رئالیسم جادویی، در جایی در میانة رویا و واقعیت ایستاده است. به این ترتیب از آنجا که ساختار روایت در رمان «چارگرد قلا گشتم» در پیوند تنگاتنگ با معنای روایت قرار دارد و نویسنده با کاربرد فرم های بدیع هم در زمینه خلق معنا و هم آفرینش زیبایی در این اثر کوشیده است؛ ضرورت بود تا ساختار روایی این رمان به شکلی فنی و دقیق مورد بررسی قرار گیرد.