ناصر زارع

بسیاری از شعرهای تعلیمی ایرج میرزا، شاعر معروف معاصر، به سبب داشتن مضامین جدید وسادگی و روان بودن توانسته در میان مردم جای بگیرد و زبانزد عام وخاص شود؛ از این شعرها می توان به قطعه هایی معروف چون «حق استاد»، «مادر» و «مهر مادر» اشاره کرد. ایرج بی گمان یکی از عربی دان های برجسته ی عصرخود بوده است. این عربی دانی وی را می توان از مصاحبت وی با بزرگان عربی دانی چون ادیب نیشابوری دریافت. از این مهمتر، عربی دانی وی را می توان از خلال کاربستِ بسیاری از مثل ها ی عربی چه آشکارا و چه نا آشکار و ترجمه شده - اما روان و شیوا- در اشعار حکمی و تعلیمی اش دریافت. به عنوان مشتی از خروار می توان به مثل« لا یُدبرُ البقّالُ إلا إذا تصالح السنّور و الفأر» اشاره کرد که ثعالبی نیشابوری آنرا در کتاب التمثیل خود ذکر کرده و ایرج در قطعه ی «سازش روس و انگلیس» آن را بسی شیواتر از اصل به فارسی برگردانده است: « کزصلح میان گربه و موش/ بر باد رود دکان بقال». از این نمونه ها، فراوان می توان در اشعار وی دید.