پرویز حاجیانی

در چند سال اخیر، مهم­ترین فلسفۀ­ مورد توافق سازمان­ها، ایجاد توأمان ارزش اقتصادی، اجتماعی و زیست­محیطی در قالب مفهوم مدیریت پایدار بوده است. اقتصاد دایره­ای، مفهوم نوین در جهت احصاء مدیریت پایدار سازما­ن­ها می­باشد. هدف اصلی این پژوهش، ارائه تابع تمیز خوشه­های صنایع غذایی براساس مؤلفه­های اقتصاد دایره­ای است. این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از بعد روش و ماهیت، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه ­آماری این مطالعه، شامل صنایع غذایی فعّال در استان بوشهر است که به­دلیل محدود بودن حجم جامعه، کل­شان به عنوان اعضای نمونه انتخاب گردیدند. این پژوهش، در نیمه دوم سال 1399 انجام شده و ابزار جمع­آوری داده­های آن، پرسشنامۀ محقق­ساخته است که روایی آن، با روش تحلیل محتوا و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ بررسی و تأیید گردید. در این پژوهش، ابتدا با مطالعه­ و مداقۀ مبانی نظری و پیشینه تجربی، مؤلفۀ مؤثر در اقتصاد دایره­ای شناسایی شدند. سپس، با به­کارگیری الگوریتم­ کای ­میانگین، خوشه­بندی صنایع غذایی منتخب انجام گرفت. نتایج نشان داد که صنایع غذایی از حیث عمل به مؤلفه­های اقتصاد دایره­ای، در دو خوشۀ صنعتی با عملکرد «دایره­ای» و «خطّی» قرار دارند. پیشنهاد می­گردد، مدیران خوشه صنعتی خطی،­ جهت گذار به اقتصاد دایره­ای، بر پیاده­سازی اقدام­های بهینه­سازی مصرف انرژی، مدیریت مصرف آب و فروش مواد قابل بازیافت، توجه بیشتری داشته باشند. این پژوهش از حیث بسط مفهوم نظری اقتصاد دایره­ای و کاربردی­سازی آن در بهبود عملکرد صنایع غذایی، دارای نوآوری است.