رضا آذین

رویکرد رایج آموزش مهندسی بر پایه تعریف اصول، مبانی، تشریح روابط ریاضی و عددی یک درس استوار است که به طور معمول در کتاب های درسی آن موضوع به خوبی تشریح شده است. مسئله های جدید حوزهٔ مهندسی فراتر از یک درس یا یک رشته است و دانش آموختگان معمولاً در گروه های متشکل از رشته ها و حوزه های مختلف به تجزیه و تحلیل و حل مسئله های چندرشته ای و چندبعدی می پردازند. برای آمادگی ورود به این عرصه ها نیاز است که فراگیران در زمان تحصیل با رویکرد یکپارچه آموزش همگام با پژوهش، تحلیل حساسیت، تفکر بین رشته ای، توجه به زنجیره ارزش فناوری آشنایی پیدا کنند. در رویکرد جدید، استاد حین تدریس مطالب کلاسیک، جایگاه درس را در منظومه زنجیرهٔ ارزش فناوری مشخص می نماید. در این مقاله، ابتدا اهمیت و نیاز به دیدگاه همگرا در آموزش مهندسی مطرح می شود. در ادامه، با تمرکز بر درس مهندسی مخزن رشته مهندسی نفت، زنجیره فناوری صنعت گاز معرفی شده و ارتباط مبحث مهندسی مخزن با حوزه های مهندسی شیمی، طراحی فرایند، پیوند مبحث های مهندسی مخزن با حوزه های یادشده با ذکر نمونه های واقعی تشریح می گردد. در مثال های ذکرشده، پس از طرح سؤالات پژوهشی، دانشجو با نتایج پژوهش های مرتبط با موضوع تدریس آشنا می شود و با مرور یک یا چند پژوهش کاربردی مرتبط با مبحث، روش تحقیق مهندسی را حین تدریس فرا می گیرد. مثال های ارائه شده مربوط به مهندسی مخزن و زنجیره ارزش از مخزن تا پالایشگاه می باشند. رویکرد آموزش مهندسی، هم راستا با پژوهش به فراگیر قدرت تفکر یکپارچه، شناخت ابعاد مختلف مسئله های جدید مهندسی مخزن و درک جامع تر از مسئله را به دست می دهد.