13 مهر 1403
رسول بلاوي

رسول بلاوی

مرتبه علمی: استاد
نشانی: دانشکده ادبیات و علوم انسانی - گروه زبان و ادبیات عرب
تحصیلات: دکترای تخصصی / زبان و ادبیات عربی
تلفن: 09166230498
دانشکده: دانشکده ادبیات و علوم انسانی

مشخصات پژوهش

عنوان زيبايي شناسي بياني و نحوي واژۀ «ناصية» در قرآن كريم
نوع پژوهش مقالات در نشریات
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم زیبایی شناسی ناصیة نحو بیان
مجله مطالعات سبک شناختی قرآن کریم
شناسه DOI
پژوهشگران مریم جلالی (نفر اول) ، رسول بلاوی (نفر دوم)

چکیده

از ویژگی های مهم بیانی قرآن کریم، گزینش مفردات پُر معنا و چینش عبارت های پُر محتوایی است که هرکدام در پیام رسانی مقاصد ومراد وحی نقش برجسته ای دارند. از میان این واژه گان، واژه «ناصیة» به معنای پیشانی، که در یک دایره معنایی حقیقی ونیز مجازی، به صورت مفرد وجمع مکسر در چهار آیه از قرآن کریم برای مقاصد متعدد، ذکر شده است، که جنبه زیبایی شناسی نحوی وبیانی دارد. این واژه برای بیان حالت ها و رفتارهای بدفرجام با قید صفت «کاذبة» یعنی «ناصیة کاذبة» همراه است. همچنین برای بیان عظمت رخداد رستاخیز ومجازات بدکاران عبارت «یُؤخَذ بالنواصِی والأقدامِ» آمده است. هر یک از عبارت های مذکور دارای مصادیق متعددی است که مفسران به تبیین وتفسیر آن پرداخته اند. این واژه ها، ضمن تبیین به ذلت کشاندن افراد متکبر در دنیا وسرای آخرت و یا کنترل مخلوقات از سوی خداوند از وجوه بیانی: مجاز، استعاره وکنایه ونیز جایگاه متعدد اعرابی با توجه به عبارت های پیشین و پسین، برخودار هستند که محور این جستار به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، قرار گرفته اند. اینگونه بنظر می آید که واژه «ناصیة» وجمع آن «نواصی» می تواند در معنای کنایه ای به ذلت کشاندن، مقهوریت، وحتی نشانه عزت باشد. نیز در سیاق مجاز مفرد و نیز مجاز عقلی می تواند ذکر جزء (ناصیة) واراده کل (انسان) باشد.