رضا جمالی

»عــرش الهــی« از مهمتریــن مســائلی اســت کــه در قرآن کریــم، روایــات معصومیــن ع و بــه ویــژه در مکتـب صادقیـن ع بـه آن پرداختـه شـده اسـت. از سـوی دیگـر مذاهـب اسـامی بـر مـدار مفهـوم و مصــداق »عــرش الهــی« چنــان دچــار اختــاف آراء شــدهاند کــه محلــی بــرای تفرقــه و تشــتت علمــی فراهـم شـده اسـت. پیچیدگـی مسـئله زمانـی افـزون شـده اسـت کـه تمامـی آیـات مربـوط بـه عـرش الهـی از متشـابهات اسـت. اکنـون بـا چنیـن آشـفتگی کـه بـر سـر مسـئله »عـرش الهـی« شـکل گرفتـه اسـت، جـز بهره گیـری از احادیـث صحیـح و اهـل بیـت ع چـاره ای نیسـت. در ایـن تحقیـق بـر روایـت داوود رقـی از امـام صـادق ع در خصـوص معنـای عـرش تأکیـد شـده اسـت. مسـئله اصلـی تحلیـل مفهـوم عـرش الهـی اسـت کـه در ایـن روایـت بـه معنـای علـم الهـی آمـده اسـت. در ایـن نوشـتار دلیـل چنیـن معنایـی بـا کمـک سـایر آیـات و روایـات بررسـی شـده اسـت. اکنـون با شـیوۀ تحلیلـی که بـر منابع کتابخانـهای اسـتوار اسـت بـه مطالعـه معنـای عـرش الهـی پرداخته ایـم. نتیجـه تحقیـق نشـان میدهـد عـرش الهـی جسـم نیسـت و حقیقتـی مسـتقل و از جنس حقایـق غیبی اسـت. بنابرایـن در مرتبـه عوالم مجـردات اسـت و مقـام علـم خداونـد متعـال بـه شـمار مـی رود.