رضا جمالی

شناخت «حقیقت عرش» همواره از مسائل پیچیده و پراهمیت برای دانشمندان و صاحبان علم و معرفت بوده که دلیل آن آیات شریفة قرآن مانند: «الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‏»(طه، 5) و روایات مرتبط بوده که به صراحت از عرش سخن گفته است؛ بنابراین اندیشمندان دینی از جمله مفسران و متکلمان در این باره به فحص و جست وجو پرداخته اند. هدف پژوهش این است که با بررسی مفهوم حقیقی عرش، با توجه به ضرورت شناخت آن در حوزة جهان شناسی و خداشناسی و معارف الهی، درصدد پاسخی روشن به برخی ابهام ها مانند تفکر مشبهه و مجسمه باشد که در این موضوع وجود دارد. روش تحقیق، کتابخانه ای و تحلیلی است و دستاورد پژوهش با توجه به احادیث امام رضا (ع) به خصوص روایت خواجه اباصلت از امام رضا (ع)، این است که عرش الهی جسم نیست و حقیقتی مستقل و از جنس حقایق غیبی و در مرتبة عوالم مجردات است و مراد از حقیقت عرش، جایگاهِ تدبیر و مدیریت و ربوبیت الهی و مقامی است که منشأ صدور احـکام عـالم بوده و همه اوامر الهی به سوی آن منتهی می شود و عرش، علم الهی نیز به شمار می رود.