کوروش قیصری

گرانیت یک نوع سنگ آذرین است؛ که در نتیجه تبلور مواد مذاب به عنوان ماگما حاصل می شوند. از نقطه نظر کانی شناسی، گرانیت ها اساساً از کانی های کوارتز، فلدسپات پتاسیم و پلاژیوکلاز تشکیل شده اند. کانی های دیگر آنها شامل میکا (بیوتیت و موسکویت) و آمفیبول هستند. کانی های زیرکن، اسفن، آپاتیت و آلانیت از کانی های فرعی تشکیل دهنده این سنگ هاست. گرانیت ها به طور وسیعی به عنوان مواد ساختمانی، تزئینی و پوشش های داخلی استفاده می شوند. در این پایان نامه فعالیت ویژه رادیونوکلئیدهای Ra226 ، Th232 ، K40، U235 و Cs 137 در 18 نمونه سنگ پلوتونیک مورد مطالعه قرار گرفت. 15 نمونه به شکل واریزه و 3 نمونه از رخنمون نمونه برداری شدند. سنگ ها به طور تصادفی بر حسب رنگ و بافتشان، از سه منطقه مختلف گنجنامه، دره مرادبیک و تاریک دره واقع در کوهستان الوند همدان جمع آوری گردیدند. پس از آماده سازی نمونه ها؛ که شامل آسیاب کردن، مش بندی و آب بندی است با استفاده از آشکارساز HPGe هم محور نوع p با بازدهی نسبی 5/38% طیف گیری بعمل آمد. فعالیت های ویژه Ra226، Th232 و K40 بر حسب Bq/kg به ترتیب در محدوده 86/0±54/9 – 86/1±27/119، 19/1±48/10 – 27/3±41/ 268 و 34/3±97/88 – 93/27±58/1602 اندازه گیری شدند. Ra226 و Th232 بیشترین مقدار فعالیت ویژه را در نمونه سنگ پگماتیت گنجنامه داشتند. مشاهده گردید مقدار فعالیت K40 در سینوگرانیت گارنت دار گنجنامه بیشترین مقدار را دارد. فعالیت های ویژه U235 و Cs137 بر حسب Bq/kg نیز به ترتیب در محدوده 0-48/3±34/11 و 0-66/0±86/4 تغییر می کنند. برای مطالعه کانی شناسی نمونه سنگ ها از آنها مقطع نازک تهیه شد و با استفاده از میکروسکوپ پلاریزه مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد فعالیت ویژه نمونه سنگ های آذرین با ترکیب کانی شناسی آنها بویژه فلدسپار پتاسیم، میکا و کانی های فرعی سازگاراست.