راضیه خرم آبادی

زمینه: بروز افسردگی در سنین جوانی و دوره ی دانشجویی با افت شدید عملکرد اجتماعی و شغلی و نیز عملکرد تحصیلی همراه است. دانشجویان به دلیل تغییر محل زندگی، جدایی از خانواده، تنش های تحصیلی و سایر علل دیگر از گروه های در معرض خطر این اختلال محسوب می شوند. هدف: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر کارکردهای اجرایی و خلق در دانشجویان مبتلا به افسردگی انجام شد. روش‏شناسی: این پژوهش نیمه آزمایشی بوده و با استفاده از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه خلیج فارس بوشهر بود که در سال تحصیلی 1399-1398 مشغول به تحصیل بودند. برای انتخاب نمونه، در مرحله اول 500 نفر (250 دانشجوی دختر و 250 دانشجوی پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و در مرحله دوم پس از شناسایی دانشجویان مبتلا به افسردگی (67 نفر) بر اساس نقطه برش (23) پرسشنامه افسردگی بک، از بین آن ها تعداد 30 نفر به شیوه همتا سازی بر اساس جنسیت در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت هشت جلسه تحت آموزش ذهن آگاهی قرار گرفتند؛ درحالی که گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. در پایان آموزش ها از شرکت کنندگان پس آزمون گرفته شد. به منظور سنجش متغیرها از پرسشنامه افسردگی بک (فرم کوتاه)، پرسشنامه خلق واتسون و همکاران و نرم افزارهای رایانه ای آزمون استروپ، آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین و آزمون حافظه کاری دانیمن و کارگنتر استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-26 و به کارگیری شاخص های آمار توصیفی و همچنین به منظور بررسی فرضیه های پژوهش از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد. یافته‏ها: نتایج حاکی از آن بود که آموزش ذهن آگاهی باعث بهبود حافظه کاری، بازداری و انعطاف پذیری شناختی دانشجویان مبتلا به افسردگی شده است و میزان آن ها را افزایش داده است. همچنین این آموزش بر افزایش خلق مثبت و کاهش خلق منفی مؤثر بود. نتیجه‏گیری: نتایج حاصل از این پژوهش اهمیت تمرین های ذهن آگاهی را در بهبود عملکرد شناختی و خلقی دانشجویان مبتلا به افسردگی را برجسته می کند.