سید رضا منصوری

در این پژوهش به کمک تلفیقی از بررسی های ژئودتیک و لرزه ای در سامانه های دگرریختی تصویری بهتر از کمربند چین خورده رانده زاگرس به عنوان یک پهنه در حال تکامل ارائه شده است. در زاگرس بخشی از کل انرژی ناشی از همگرایی مایل صفحه عربی-اوراسیا در زمین لرزه ها آزاد می شود، بخشی از آن به صورت پتاسیل در گسل ها ذخیره شده و بخشی از آن نیز به صورت دگرشکلی های داخلی و خزش مصرف می شود. برآورد نرخ گشتاور روش نوینی است که به بررسی نرخ فعالیت های زمین ساختی در مناطق مختلف می پردازد. نرخ گشتاور ژئودتیک بر اساس اطلاعات به دست آمده از شبکهGPS و نرخ گشتاور لرزه ای بر اساس زمین لرزه های تاریخی و دستگاهی برآورد شده است. در کل زاگرس بیشترین نرخ گشتاور محاسبه شده مربوط به نرخ گشتاور ژئودتیک تقریبا معادل با Nm/yr 1019 × 441/7 می باشد. نرخ گشتاور لرزه ای زاگرس حدودا Nm/yr 1018 × 438/3 تخمین زده شده است. نسبت نرخ گشتاور لرزه ای به ژئودتیک در کل منطقه زاگرس معادل 0429/0 می باشد، که نشان می دهد تغییرشکل بی لرزه در کل منطقه زاگرس غالب است و نقش بیشتری نسبت به تغییرشکل لرزه ای دارد. این موضوع احتمالا مربوط به تاثیر لایه های شکل پذیر زیرین هرمز و سایر سطوح جدایش میانی، می باشد. با مقایسه نرخ گشتاورهای لرزه ای و ژئودتیک در بخش های مختلف زاگرس و آزاد شدن مقدار بیشتر انرژی لرزه‎ای در شمال و شمال باختر، به نظر می رسد خطرناک ترین بخش پهنه زاگرس از لحاظ پتانسیل لرزه خیزی، جنوب و جنوب خاور ‎یعنی بخش های فارس و بندرعباس و بخش هایی از زیرپهنه خوزستان باشد. مقایسه نتایج به دست آمده از هر روش با روش های دیگر، می تواند دیدگاهی نو در لرزه-زمین ساخت زاگرس به عنوان یک پهنه دگرشکلی در حال تکامل، ایجاد نماید.