سمیه شرونی

از دیرباز تاکنون برده داری به عنوان یک پدیده منحوس در جامعه بشری مطرح بوده است. از نخستین روزگاران عده ای از انسان ها به عنوان ابزار مورد استفاده برخی دیگر قرار می گرفتند. مطالعات برده داری نشان می دهد که بردگان همیشه کسانی نبودند که محکوم به اعمال شاقه باشند بلکه در برخی موارد و بسته به زمان و مکان زندگیشان شرایط متفاوتی داشتند. مطالعه تاریخ و ادبیات ایران نیز در دوره های مختلف از وجود این پدیده شوم حکایت دارد که البته با دیدگاه های متفاوتی همراه بوده است. در این پژوهش باتکیه بر کنیز و غلام که قهرمان قصاید سبک خراسانی هستند و نیز معشوق سبک عرافی و نوع رابطه آن ها با عاشق، به احوال بردگان در شعر این دو سبک می پردازیم. مطالعه بعد تاریخی برده داری، رواج آن در ایران و بازتاب آن در شعر کلاسیک از جمله مطالبی هستند که در این پژوهش به آن می پردازیم این نگاره نیز همچون سایر پژوهش های علوم انسانی به شیوه تحلیلی توصیفی و روش کتابخانه ای انجام شده است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که رابطه عاشق و معشوق و معشوق با عاشق در شعر خراسانی و عراقی در حقیقت چیزی جز رابطه ارباب با برده خود نبوده است، همان گونه که مستندات تاریخی و.دیوان این شاعران به بردگی جسمی و روحی این زیبارویان گواهی می دهد.