سمیه شرونی

رمان تاریخی ده نفر قزلباش دربردارنده وقایع تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عهد صفویّه است و بازتاب دهنده آداب و رسوم اجتماعی، مذهب و اعتقادات، اوضاع دربارها، ساختار سیاسی و اجتماعی جامعه و عملکرد پادشاهان در برخورد با دشمنان خارجی و توطئ ههای داخلی است. حسین مسرور در این اثر بسیاری از رویدادهای تاریخی را با جزئیّات مطرح کرده و در برخی موارد خوانندگان را به تاریخ ارجاع داده است. در این پژوهش به بررسی کیفیّت تجلی واقعیّت در این رمان تاریخی پرداختیم و فرضی هی تاریخِ داستانی بودن آن را مورد بررسی قرار دادیم. این پژوهش نیز همچون بسیاری از تحقیقات حوزه علوم انسانی، بر مبنای شیو هی توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است، بدین صورت که بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و یادداشت برداری از منابع و متون تاریخی و ادبی دور هی صفویّه نگارش یافته است و وقایع و رویدادهای تاریخی این اثر با منابع تاریخی عصر صفوی مطابقت داده شد تا نشان داده شود آیا حسین مسرور به تاریخ وفادار بوده است و می توان این اثر را به عنوان تاریخ داستانی مورد مطالعه قرار داد یا صرفاً یک رمان تاریخی است با نقش پررنگ خیا لپردازی نویسنده. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد نویسنده رمان با وجود آنکه اطلاعات تاریخی بسیاری را در اختیار خواننده قرار داده ، کاماً به تاریخ وفادار نبوده است و گاه حتی به خواننده داستانش اطلاعات نادرست داده است.