سیدشاکر هاشمی

در سالهای اخیر تعداد ساختمانهایی که در اثر از دست دادن اعضای باربر ثقلی خود دچار خرابی شده اند، افزایش پیدا کرده است و طراحی سازهها به طوری که علاوه بر زلزله در مقابل خرابی پیشرونده نیز مقاوم باشند، اهمیت پیدا کرده است. خرابی پیشرونده، گسترش زنجیروار خرابی در یک سازه میباشد که حداقل با خرابی یک عضو بحرانی سازهای شروع شده و به طور پیوسته به سایر اعضای سازه منتقل میشود و در نهایت باعث خرابی کل یا بخش بزرگی از سازه میشود. علیرغم وارد شدن بحث خرابی پیشرونده در آیین نامه ها و حتی داشتن آیین نامه خاص، اما هنوز مسائل بسیاری در این خصوص است که نیاز به بررسی و شناخت دقیقتری دارند. یکی از این موارد، میانقاب میباشد. یک میانقاب در واقع شامل سه مولفه : اسکلت سازه ای، پرکننده و سطح مشترک بین قاب و پرکننده است. پرکننده ها برای پرکردن نواحی بین تیرها و ستونها استفاده شده که نما یا دیواربرشی را ایجاد میکنند و در رفتار سازه ساختمانی در ترکیب با قاب شرکت میکنند. به علاوه در این پایاننامه خرابی پیشرونده با خرابی اولیه وسیع، حذف المانهای ستون و میانقابهای مجاور آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، به طوریکه در بسیاری از تحقیقات صورت گرفته تا کنون در حوزه خرابی پیشرونده، میزان خرابی اولیه محدود به حذف یک المان ستون شده است، در تحقیق حاضر با مدلسازی مدل های متعدد از سازه های فولادی 3،6 و 9 طبقه و همچنین با نسبت طول دهانه به ارتفاع طبقه 1 ، 1/5 و 2 ، همچنین با حضور و عدم حضور اثر میانقاب ها از نوع ساندویچ پانل، به بررسی حالتهای حذف چند ستون و میانقابهای مجاور آن در طبقه اول سازه طبق 4 سناریو متفاوت حذف، پرداخته میشود. تحقیقات نشان میدهد که هر چه ارتفاع سازه در سازههای فولادی افزایش پیدا کند، قابلیت اطمینان سازه در برابر خرابی پیشرونده افزایش یافته و میزان آسیب به سازه در اکثر حالتهای حذف کاهش پیدا میکند. همچنین نسبت طول دهانه به ارتفاع اثر قابل ملاحظه ای بر توانایی دیوار در مقاومت در برابر خرابی پیشرونده دارد. در قابهای فولادی مورد بررسی به همراه میانقاب، با افزایش درصد بازشو تغییرمکانهای نهایی سازه پس از حذف المان، افزایش یافته و پتانسیل خرابی پیشرونده افزایش مییابد.