سعید زارعی

سیل به عنوان شایع ترین بلای طبیعی در سراسر جهان در سال های اخیر در نظر گرفته شده است. تهیه نقشه های پتانسیل خطر سیل برای مدیریت و کاهش خطر سیل لازم و ضروری است. تغییرات اقلیمی و دستکاری مسیر رودخانه و مسیل‏ها در مناطق خشک سبب گسترش سیلاب‏ها شده است. هدف از این پژوهش ارزیابی و پهنه بندی مناطق دارای خطر سیلاب با استفاده از رویکرد ترکیبی استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی- فازی (AHP-FUZZY) در شهرستان دشتی در استان بوشهر می باشد. در این پژوهش پارامترهای بارش، ارتفاع از سطح دریا، شیب، تراکم شبکه زهکشی، کاربری اراضی، زمین شناسی و خاک استفاده شده است که در محیط ARC GIS ساخته و طبقه بندی شده اند. سپس بر اساس روش AHP در نرم افزار AHP SOLVER وزن دهی شده و به کمک مدل فازی، لایه ها فازی شده اند و در نهایت با تلفیق روش AHP-FUZZY نقشه ارزیابی و پهنه بندی خطر سیل به دست آمده است. نتایج حاصل از پهنه بندی سیلاب نشان می دهد که شهرستان دشتی از لحاظ آسیب پذیری به پنج طبقه تقسیم می شود که 5/6 درصد از منطقه در محدوده خطر بسیار بالا و 9/27 درصد از منطقه در محدوده خطر بالا قرار دارد. شهرهای خورموج، سنا و شنبه که تعداد زیادی مسیل و رودخانه های فصلی دارند بیشترین پتانسیل خطر سیل را دارند. نتایج نشان می دهند تلفیق روش AHP-FUZZY قابلیت بالایی در ارزیابی و پهنه بندی خطر سیل دارد. آگاهی از پتانسیل سیل خیز منطقه می تواند در هنگام رخداد سیلاب در جهت تدوین برنامه های مدیریت سیلاب موثر واقع شود.