Zahra Yousefi

پژوهش حاضر با هدف شناخت جنبه ­هاي دسترسي آزاد مورد توجه كاربران شبكه اجتماعي توييتر و تحليل عقايد آنان در اين باره انجام شد. نمونه­ اي از توييت­هاي انگليسي درباره دسترسي آزاد شناسايي و به روش تحليل محتواي كمي با رويكرد تحليل عقايد مطالعه شد. بدين منظور، نخست جنبه ­هاي مختلف دسترسي آزاد با مرور ادبيات حوزه، شناسايي و در قالب فرمول­هاي جستجو تدوين شد. اين گام به بازيابي 874270 توييت انجاميد. با كمك جستجوي انطباق دقيق در اكسل، داده ­ها پاكسازي و نمونه­ اي مشتمل بر 165320 توييت مرتبط به دست آمد. سپس، نمونه به چهار گروه موضوعي «هزينه و منابع مالي»، «نشر و منابع»، «مدل­ها» و «اعتبار و كيفيت» دسترسي آزاد دسته­ بندي شد. پردازش متن و محاسبه ي نمره ي عقيده توييت­ها به ترتيب با نرم افزار نايم و سنتي استرينگث انجام شد. تحليل داده ها با آمار توصيفي و استنباطي در اكسل و اس­ پي­ اس­ اس صورت گرفت. نتايج نشان داد كه مفاهيم مرتبط با «نشر و انواع منابع دسترسي آزاد» از بيشترين توييت برخورداراند. چنانچه اين گروه به دليل كليت و عموميت آن ناديده گرفته شود، «اعتبار و كيفيت» و «هزينه­ ها و منابع مالي» دو موضوع اصلي مورد توجه كاربران توييتر است. بر اساس نتايح عقيده­ كاوي، بيش از نيمي از توييت­ها خنثي بوده و فراواني عقايد مثبت با اختلاف كمي از عقايد منفي بيشتر است. با اين حال، دو موضوع «اعتبار و كيفيت» و «هزينه­ ها و منابع مالي» بيش از همه توييت­هاي منفي گرفته­ اند. به اين ترتيب، همسو با نتايج پيمايش­هاي پيشين، كه به هدف كشف دغدغه­ هاي محققان و ذينفعان دسترسي آزاد انجام شده، پژوهش حاضر تصويري كم و بيش يكسان را براي فضاي اجتماعي به دست داد. از آنجا كه دسترسي آزاد به اطلاعات علمي در جهت توسعه جوامع دانش بنيان يك ضرورت محسوب مي­ شود، نتايج تحقيق حاضر، لزوم برداشتن گام­هايي جدي براي تقويت نقاط مثبت و انديشيدن راهكارهايي براي رفع مسائل و چالش­هايي را كه به عقايد منفي منجر شده است برجسته مي­ سازد.