حسین مهتدی

پدیده التزام پدیده ای است که متعلق به زمانی خاص یا جامعه ای خاص نیست ونمی توان آن را محدود به یک برهه از زمان یا جای خاصی نمود بلکه در گذشته وحال به شکلهای گوناگون ظاهر شده است. این ظهور با توجه به شرایط زمانی همواره با افت و خیز همراه بوده است. در گذشته در آثار شعری شاعران رگه هایی از گونه های التزام به چشم می خورد بی آن که هر کدام از شاعران پیرو مکتب ویا اصول خاصی باشند. نمونه ها وگونه های این التزام خود را در قالب دفاع وجانبداری از قبیله، مذهب و... نشان داده اند. التزام یعنی همکاری ومشارکت شاعر در احساس همدردی در همه مسائل اجتماعی، سیاسی وملّی با مردم است، علی بن خلف حویزی یکی از شاخص ترین شاعران اهوازی در قرن نهم هجری مصادف با قرن پانزدهم میلادی میباشد که استعداد بالقوّه وی تبدیل به استعداد بالفعل شده وشعر خود را وسیله ای برای دفاع از دین خود انتخاب کرده است وشعر وی بعنوان یک الگویی حقیقی از شعر متعهد وملتزم قلمداد می شود ودر واقع می توان گفت که شاعر پدیده التزام را در اشعارش به کار برده است. واز این جهت هدف این پژوهش مطالعه علل التزام دینی ومظاهر آن در دیوان علی بن خلف حویزی میباشد، وروشی که در این پژهش انتخاب نموده روش توصیف _ تحلیلی است، این پژوهش قضیه التزام را نزد شاعر وزندگی او یا کار هایی که نقش مهمی در التزام شاعر داشته اند، مانند فعایتهای سیاسی واجتماعی مورد برسی قرار میدهد وبعد از آن به بررسی مسأله التزام از دیدگاه شاعر می پردازد. امّا پژوهش حاضر شامل یک مقدمه وپنج فصل است: فصل اول: درباره التزام وانواع آن، فصل دوم: درباره زندگی سیاسی شاعر، فصل سوم: درباره زندگی اجتماعی وجغرافیایی عصر شاعر فصل چهارم: به زندگی شاعر از تولد تا زمان وفات وهمچنین به آثار به جای مانده از وی اشاره می کند فصل پنجم: که آخرین فصل است به برسی اشعار حویزی که در بر دارنده التزام هستند می پردازد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که شاعر بر خلاف تبعیدش وابستگی خاصی نسبت به اهل بیت داشته وبا وجود همه سختی هایی که با آنها روبرو شده دوستدار وملتزم به تمام معنا شده وروش کار وی بسیار ساده بوده وبسیاری از اشعاری که در بردارنده مفهوم التزام هستند در سالهای تبعید که نشانگر استقامت، تحمل درد وشکایت بوده سروده شده است.