حجت پارسا

چکیده: حکمرانی آب به عنوان یکی از ارکان بنیادین توسعه پایدار، نقشی محوری در مدیریت منابع آبی، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک نظیر استان بوشهر، ایفا می کند. این مناطق با چالش هایی چون کمبود منابع آب، بهره برداری بی رویه، آلودگی منابع، و ناکارآمدی های مدیریتی مواجه هستند که ضرورت بازنگری و اصلاح نظام های حکمرانی آب را دوچندان می سازد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی جامع وضعیت حکمرانی آب در استان بوشهر انجام شده است تا با شناسایی نقاط قوت، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها، راهکارهایی برای ارتقای پایداری و کارآمدی مدیریت منابع آب ارائه دهد. این مطالعه با بهره گیری از داده های گردآوری شده از مدیران سازمان های کلیدی شامل شرکت آب و فاضلاب، سازمان آب منطقه ای، سازمان جهاد کشاورزی، و سازمان حفاظت محیط زیست، و همچنین ذینفعان اصلی (کشاورزان، صنعتگران، و مشترکین خانگی) به تحلیل وضعیت موجود پرداخته است. روش شناسی پژوهش مبتنی بر رویکرد توصیفی-تحلیلی است که از ابزارهای پرسشنامه، مصاحبه های نیمه ساختارمند، و تحلیل SWOT بهره گرفته است. داده ها در چهار بخش اصلی شامل آمار توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی، بررسی شاخص ها و مؤلفه های حکمرانی آب، آزمون فرضیه های پژوهش، و تحلیل راهبردی SWOT سازمان دهی شده اند. در بخش آمار توصیفی، توزیع فراوانی پاسخ دهندگان نشان دهنده ترکیب جمعیتی نامتوازن است؛ به طوری که 72 درصد مدیران و 74 درصد ذینفعان مرد بوده اند. این عدم توازن جنسیتی می تواند بر دیدگاه های ارائه شده تأثیرگذار باشد. تحلیل شاخص های حکمرانی آب نشان دهنده شکاف های قابل توجهی در مؤلفه های کلیدی است. شاخص اثربخشی (میانگین: 2.35) به ویژه در بخش محیط زیست (1.66) عملکرد ضعیفی داشته، که نشان دهنده ناکارآمدی در تخصیص منابع و مدیریت تقاضاست. شاخص بهره وری (میانگین: 2.7) نیز به دلیل کمبود منابع مالی و ضعف در زیرساخت های اطلاعاتی، به ویژه در سازمان های جهاد کشاورزی و محیط زیست، پایین تر از سطح مطلوب (3) قرار دارد. شاخص اعتماد و تعامل (میانگین: 2.43) ضعیف ترین عملکرد را نشان می دهد، که حاکی از ناکافی بودن تبادل اطلاعات و همکاری بین سازمانی است. امتیاز کل حکمرانی آب از دیدگاه مدیران (2.62) و ذینفعان (2.84) نیز به وضوح پایین تر از میانگین نظری است. بااین حال، برخی شاخص ها نظیر کارایی و اثربخشی در بخش های کشاورزی (3.1