محمد مدرسی

درختچة استبرق افزون بر کارکردهای بوم شناختی دارای ارزش های صنعتی و دارویی ویژه­ای است. این گیاه به طور گسترده در احیای مناطق خشک و بیابانی جنوب ایران کاشت می شود. در سال­های گذشته با توجه به کمبود منابع آب شیرین، استفاده از آب دریا به عنوان گزینة آبیاری گیاهان متحمل به شوری مطرح است. در این پژوهش، هدف بررسی کارکرد آب دریا رقیق سازی شده بر شاخص های جوانه زنی بذر، صفت­های رویشی و-فیزیولوژیک نهال استبرق است. به این منظور آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در دو طرح آزمایشی جداگانه؛ رشد و نهالستانی با نسبت های مختلف آب رقیق شدة خلیج فارس شامل صفر، 5/12، 25 و 50 % انجام شد. نتایج آزمایش جوانه زنی نشان داد که با افزایش غلظت آب دریا بیش از 5/12 %، صفت­های جوانه زنی و شاخص بنیة بذر، کاهش معنی داری پیداکردند. همچنین نتایج آزمایش نهالستانی آشکار کرد که سطح غلظت­های مختلف آب دریا منجر به کاهش صفت­های رویشی و فیزیولوژیک نهال های استبرق شده است. در غلظت های بیش از 25% آب دریا، عملکرد رشد و تبادل­های گازی کاهش بیشتری را نشان داد. در تیمار 25 %، مقادیر زنده مانی 55%، ارتفاع 9/19 سانتی متر، سطح ویژه برگ 7/190 گرم بر سانتی متر مربع و طول ریشه 54/22 سانتی متر و فتوسنتز 83/2 میکرو مول، تعرق 42/0 میلی مول، کلروفیل 45/20 و محتوی نسبی برگ 95/43% مشاهده شد. از برآیند این پژوهش چنین بر می آید که عملکرد جوانه زنی بذرها و رشد نهال های گیاه استبرق به ترتیب در سطح­های مختلف آب دریای کمتر از 5/12 % و کمتر از 25 % مناسب است. بنابراین توصیه می شود که محققان و متولیان امر پژوهش گسترده تری پیرامون فیزیولوژی تحمل به شوری این گیاه دارویی ارزشمند انجام دهند تا اطلاعات جامع تری برایگسترش جنگل­کاری حاصل شود.