|
Title
|
بهره گيري خلّاقانۀ مولانا از ويژگي تركيبي زبان فارسي
|
|
Type
|
Article
|
|
Keywords
|
مولوي، مثنوي، غزليات شمس، واژه سازي، تركيب.
|
|
Abstract
|
توانايي مولانا در واژه سازي كم نظير و شايد در دنياي شعر فارسي بي نظير باشد و آن چه در اين مقاله نشان داده شده، تنها بخشي از عملكرد او را در زمينۀ واژه سازي نشان مي دهد. بر اين اساس در اين تحقيق تلاش مي شود در دو بعد واژگان مركب و تركيبات توصفي و اضافي، برخي از ساخت هاي زباني مولانا نشان داده شود. روش تحقيق «يافتاري – تحليلي – توصيفي» است. بدين معنا كه با مطالعۀ بيت به بيت سه دفتر مثنوي هر آن چه از واژگان و تركيبات كه در نگاه نخست بديع به نظر آمده شناسايي و فهرست بندي شده است. در مرحلۀ دوم يافته ها در فرهنگ نامه ها و نيز به كمك نرم افزار درج جستجو شده است تا نوبودگي و انحصاري بودن كاربرد مشخص شود. بنابراين مي توان گفت كه اولاً اين واژگان و تركيبات براي نخستين بار در اين تحقيق مطرح و بررسي مي شود؛ ثانياً غالب آن ها در ديگر آثار ادبي نيز به كار نرفته اند. از نظر دستوري، واژگان مولانا بعضاً با دستكاري هاي خلاف قاعده همراه است؛ مانند ساخت اسم يا مصدر از حرف، كاربرد صفت فاعلي به جاي مفعولي، ساخت تركيب از طريق حذف حرف واو، ساخت مصدر با اسم خاص، ساخت صفت از اسم خاص، كاربرد پسوند مكان ساز با اسم معني، حذف مضاف و ساخت مصدر از صفت. از ديدگاه بلاغي، روش اصلي و مهم مولانا قرار دادن واژه در جايگاه ناآشنا و غريب است كه به شكل تغيير بافتِ كاربردي نيز قابل بيان و بررسي است.
|
|
Researchers
|
Naser Jaberi (First researcher)
|