|
Title
|
بازنگري تاريخ اوليۀ خليج فارس با تأكيد بر نقش اتحاديۀ عيلامي
|
|
Type
|
Article
|
|
Keywords
|
تاريخ خليج فارس، تجارت دريايي، عيلام، ميان رودان، شوش، ليان.
|
|
Abstract
|
تاريخ اوليۀ خليج فارس در پژوهش هاي علمي كنوني بر نقش محوري سياسي و اقتصادي ميان رودان و مناسبات آن با ديلمون (بحرين) و مگن (عمان) و ملوخه (درۀ سند) متمركز است؛ ازاين رو جايگاه عيلاميان و ساير ساكنان كرانه هاي شمالي در خليج فارس مبهم و نامشخص مانده است. پرسشي اساسي كه به ذهن مي رسد اين است كه مردمان مذكور چه نقشي در فعاليت هاي دريايي ايفا مي كردند. مقالۀ پيش رو تلاشي براي پاسخ دادن به اين پرسش است و در آن به منظور مشخص كردن نقش «اتحاديۀ عيلام» در بازرگاني خليج فارس، بر ضرورت بازنگري در برداشتهاي رايج، از رهگذر بهره گيري از تحليل هاي تاريخي و يافته هاي باستان شناختي تأكيد شده است. پژوهش حاضر نشان مي دهد كه منابع ميان روداني فقط منعكس كنندۀ بخشي از تاريخ خليج فارس هستند كه عمدتاً بر فعاليت هاي بازرگاني خود آن ها از طريق كرانه هاي جنوبي دريا دلالت دارد. باوجوداين، اطلاعات پراكنده اي كه دربارۀ نام جاهاي شرقي از لابه لاي همين منابع به دست مي آيد و يافته هاي باستان شناختي مبتني بر تجزيه و تحليل مواد معدني و اشياي ساخته شده از سنگ هاي نيمه قيمتي چون لاجورد و سنگ صابون، به خوبي اهميت نواحي جنوبي و شرقي ايران را نشان مي دهد. راه هاي آبي مبادلات اين منابع و كالاها كه از شوش و كرانه هاي فارس (انشان)، به ويژه ليان (بوشهر)، گذر مي كرد، همچون راه هاي زميني تحت تأثير رقابت ها و دشمني سياسي عيلام و ميان رودان بوده، ولي در دوره هايي بسيار پررونق بوده است. اين دوره ها از نظر تاريخي با سلسله هاي سوكل مخ ها و شوتروكي ها انطباق دارد كه دامنۀ روابط عيلاميان به بحرين و عمان نيز گسترش يافته بود؛ بنابراين با وجود ارتباطات قوي سياسي و اقتصادي قدرت هاي ميان روداني با كرانه هاي جنوبي «درياي پايين»، دسته بندي قدرت منطقه در اين مقاطع به سود عيلاميان تغيير يافت و اكنون مي توان با اطمينان گفت كه بازرگاني پرسود دريا نيز آن چنان كه منابع ميان روداني القا مي كنند، در انحصار ميان رودان نبوده است.
|
|
Researchers
|
Hamidreza Peighambari (First researcher) ,
|