|
Title
|
رهيافت ها و شيوه هاي مبالغه پردازيِ مولوي در مثنوي
|
|
Type
|
Article
|
|
Keywords
|
مثنوي معنوي مولوي بلاغت مبالغه اغراق
|
|
Abstract
|
آنچه در نوشته هاي بلاغي دربارۀ آرايۀ «مبالغه» آمده است، عمدتاً از گونه بندي عرفي و عقلي آن به «مبالغه»، «اغراق» و «غلو» فراتر نمي رود و چنانكه بايد قدر و قرب اين آرايه را نمي نماياند. اين پژوهش به شيوۀ توصيفي ـ تحليلي و به پشتوانۀ منابع كتابخانه اي فراهم آمده است و هدفش آن است كه شگردهاي مولوي (604‑672 ق.) را در ايجاد مبالغه در مثنوي با افعال، ابعاد و اندازه ها واكاوي كند؛ نيز در ضمن آن به بازشناختي از آرايۀ مبالغه و نگاهي نقّادانه به آراي بلاغيون دربارۀ آن دست يابد. بررسي ها بيانگر آن است كه در بخش «افعال»، اسناد مجازي يكي از پركاربردترين ابزارهاي ايجاد مبالغه در مثنوي و هنري ترين شكل آن است؛ به ويژه آنكه با تضاد و تناقض و ديگر صنايع ادبي پيوندي مستقيم دارد. پيوند دو واژۀ متضاد و برقراري نسبتي ميان آنها «متناقض نما» مي آفريند و غالباً فعل به صورت اسناد در تجميع امور متضاد يا متناقض، نقش اساسي اي بر عهده دارد. در بخش «اندازه ها» و «اعداد» نشان داده شده است كه چه اعدادي و به چه شكل هايي در مبالغه هاي مثنوي كارساز افتاده اند. اين اعداد از «نيم» تا «هزار» را در بر مي گيرد؛ نيز كاربرد دو عدد «هفت» و «صد»، بسامد بيشتري در مبالغه هاي مثنوي دارد و در بزرگ نمايي ـ يكي از شگردهاي شاعرانۀ مولوي ـ نظرها را به خود معطوف مي كند. در بخش «ابعاد»، نشان داده شده است كه اين مبالغه ها در مثنوي به دو شكلِ ابعاد مكان و ابعاد زمان، ايجاد شده و از پرتكرارترين گونه هاي مبالغه در مثنوي است. سرانجام آنكه استفاده از نشانه هاي جمع، ازجمله نشانۀ «ها» و استفاده از جمع الجمع به شكلي هنجارگريزانه، از ديگر راهكارهاي ايجاد مبالغه در مثنوي بوده است. اين همه، بيانگر آن است كه مولانا جلال الدين محمد روحيه اي مبالغه آفرين داشته است و با گذراندن داستان ها و گزاره هاي عرفاني و حكمي مثنوي از مجراي مبالغه بر بنيۀ تأثيرگذاري و اقناع كنندگي آنها مي افزايد.
|
|
Researchers
|
Naser Jaberi (First researcher) , Mojahed Gholami (Second researcher)
|