Research Info

Home \گونه شناسی نظریه های ادبی
Title گونه شناسي نظريه هاي ادبي
Type Article
Keywords رويكردهاي نقد ادبي مدرن گونه هاي نظريۀ ادبي الگوي ارتباط زباني ابرامز سلدن و ويدوسون
Abstract رويكردهاي نقد ادبي مدرن كنش هايي نظريه مدار، آن هم نظريه هاي بينارشته اي هستند. اين نظريه ها و رويكردهاي نقّادانۀ مبتني بر آنها را مي توان براساس معيارهايي گونه بندي كرد. در پژوهش پيش رو كه به شيوۀ تحليلي ـ توصيفي و با هدف گردآوري و ارزيابي مدل هاي گونه بندي نظريه هاي ادبي فراهم آمده است، ابتدا «نقد دانشگاهي» از «نقد ژورناليستي» بازشناسانده شد؛ سپس نشان داده شده است كه تاكنون بنابر چه شاخص هايي نظريه هاي ادبي گونه بندي شده است و كدام يك از گونه ها از گونه هاي ديگر، كارآيي بيشتري دارد. يافته ها حكايت از آن دارد كه در يكي از مدل هاي پيش گفته، گونه شناسي نظريه هاي ادبي بر اين مبنا صورت گرفته است كه اين نظريه ها مي خواهند به چه پرسش هايي پاسخ بدهند. الگوي پيشنهادي ديگري براي گونه شناسي نظريه هاي ادبي، الگوي ابرامز است كه در آن، نظريه هاي ادبي بسته به اينكه معطوف به كدام يك از عواملِ «هنرمند»، «مخاطب»، «جهان» و «متن»اند، به چهار گونۀ «نظريه هاي محاكاتي»، «نظريه هاي پراگماتيك»، «نظريه هاي حالت نمايانه» و «نظريه هاي عيني» تقسيم پذير هستند. چنين برمي آيد كه فعلاً كامل ترين الگو در اين باره، الگوي ياكوبسن ـ سلدن و ويدوسون باشد. در اين الگو با كنار گذاشتن «مجراي ارتباطي»، پنج عامل در فرايند نقد مي تواند دخالت داشته باشد و توجه حداكثري به هريك از اين عوامل گونه اي از رويكردهاي نقد ادبي را ديگر گونه ها بازمي شناساند: نقد ادبي نويسنده مدار (نقد ادبي رمانتيك و نقد روانشناختي)، نقد ادبي خواننده مدار (نقد پديدارشناختي و نظريۀ دريافت)، نقد ادبي متن مدار (فرماليسم روسي و نقد نو)، نقد ادبي موضوع مدار (نقد ماركسيستي و تاريخ گرايي نوين)، و نقد ادبي رمزگان مدار (ساختارگرايي و پساساختارگرايي).
Researchers Mojahed Gholami (First researcher)