|
Abstract
|
يكي از مضامين پركاربرد در هنر شرق باستان، صحنه هاي نمادين اعطاي مقام پادشاهي از سوي خدايان است كه جايگاه والاي مقام پادشاهي و تأييد آسماني پادشاه يا به عبارتي رابط? قوي دين و سياست را نشان مي دهد. اين صحنه ها در آثار هنري ايران باستان نيز مكرر به چشم مي خورند. مقال? پيش رو با تكيه بر ملاحظات سياسي و مسائل تاريخي، علل و زمينه هاي توجه پادشاهان ايراني به اين رسم را بررسي مي كند. تحليل ها نشان مي دهد كه هخامنشيان در مواجهه با مردمان شرق باستان؛ اشكانيان در مواجهه با يونانيان؛ و ساسانيان در مواجهه با كوشان ها و روميان، از زبان هنري براي تبليغات خود بهره گرفته اند و صحنه هاي تاج ستاني از خدايان يكي از مهمترين آن ها بوده است. اين تبليغات در ميان رعايا و رقباي داخلي پادشاهي نيز كاربرد داشت. بنابراين برخي از پادشاهان ايراني مانند داريوش يكم هخامنشي، اردشير بابكان و خسرو دوم ساساني كه در مشروعيت سلطنت آنان ترديدهايي اساسي وجود داشت، بيش از همه به اين صحنه ها روي آورده اند. از اين رو، صحنه هاي تاج ستاني از ايزدان در هنر ايران باستان به رغم جلو? ناپسندي كه در نظرگاه دين زردشتي داشت، به سنت هاي باستاني پادشاهي تعلق داشته و به معناي دگرانديشي يا بدعت گرايي پادشاهان نيست.
|