|
Title
|
واكاوي انواع قصر مركب «متداخل»، «متوالي» و «متناثر» در سياق قرآن كريم
|
|
Type
|
Article
|
|
Keywords
|
قرآن كريم، قصر مركب، اسلوب، متداخل، متوالي، متناثر
|
|
Abstract
|
قصر به معناي اختصاص امري به امر ديگر و نفي آن از غير او، از اسلوب هاي پركاربرد بلاغي در قرآن است كه خداوند، در موضوعات مختلف، با توجه به اقتضاي حال مخاطب، براي بيان و تفهيم دقيق تر معناي مقصود خود، شيوه هاي خاصي از اين اسلوب را به كار برده است. اين اسلوب به عنوان قوي ترين روش تأكيد مضمون كلام، نقش برجسته اي در فهم و تفسير متن دارد؛ از اين رو، همواره شايان توجه اهل بلاغت بوده است؛ به گونه اي كه بيشتر آنها در كتب بلاغي خود از قديم تا معاصر، باب مفصل و مجزايي را به قصر اختصاص داده و در آن به مباحثي ازجمله تعريف، اهداف، اغراض بلاغي، اقسام و شيوه هاي آن پرداخته اند.
علماي بلاغت، براساس معيارهاي مختلف، تقسيمات متعددي را براي قصر ذكر كرده اند؛ گاه قصر را به اعتبار حقيقت و واقع به قصر حقيقي و اضافي و گاه به اعتبار طرفين قصر يعني مقصور و مقصور عليه به قصر موصوف بر صفت و قصر صفت بر موصوف تقسيم كرده اند. بلاغيون تقسيم ديگري به اعتبار اعتقاد و حال مخاطب براي قصر مطرح كرده اند و قصر را از اين نظر به قصر افراد، قصر تعيين و قصر قلب تقسيم كرده اند.
فرضيه اصلي اين است كه با در نظر گرفتن ظرفيت وسيع زبان وحي، فهم بلاغي قرآن كريم در حال گسترش بوده است؛ بنابراين، در يك نگاه كلي دو نوع قصر مفرد و مركب متصور است. سپس قصر مركب - كه محوريت اصلي اين پژوهش است - از نظر وحدت يا تشابه موضوع و تعدد اساليب براساس سياق، آيه، سوره يا كل متن قرآن كريم به سه نوع فرعي «متداخل»، «متوالي» و «متناثر» منشعب مي شود. بحث از معناي لغوي و اصطلاحي قصر در پژوهش هاي مختلف، بررسي شده است؛ از اين رو، در اين پژوهش تكرار نشده است و بر همين اساس، در ادامه اين پژوهش، ضمن تعريفي مختصر از قصر، اساليب قصر و انواع آن طبق نظر پيشينيان، بي درنگ به مقوله اصلي تعريف جديد از قصر مفرد و مركب و به طور خاص به گونه هاي مختلف قصر مركب با توجه به زبان اختصاصي قرآن، پرداخته خواهد شد و براي تبيين دقيق اين نوع قصر سعي شده است براي هر كدام از انواع قصر مركب شاهد مثال هايي از آيات قرآن ارائه شود.
|
|
Researchers
|
Ozra Sadat Latifi Hosseini (First researcher) , Hossein Mohtadi (Second researcher) , Seyyed Heydar Shirazi (Third researcher)
|