|
Title
|
ارزيابي عملكرد دانه برخي ارقام گندم با استفاده از شاخص هاي تحمل به تنش خشكي
|
|
Type
|
Article
|
|
Keywords
|
باي پلات، تنش خشكي، شاخص هاي تحمل به تنش، گندم
|
|
Abstract
|
مقدمه: تنش خشكي، يكي از مهم ترين عوامل محدودكننده توليد محصولات كشاورزي است. شاخص هاي كمّي متعددي براي ارزيابي تحمل گياهان به خشكي ارائه شده است. اين شاخص ها كه عملكرد گياه را در شرايط تنش و بدون تنش مقايسه مي كنند، ابزاري ارزشمند براي انتخاب گياهان متحمل به تنش خشكي هستند. با توجه به شرايط اقليمي منطقه دشتستان، استان بوشهر و وقوع خشكسالي هاي مكرر، اين پژوهش به منظور ارزيابي عملكرد ارقام گندم از نظر تحمل به خشكي در اين منطقه انجام شد.
مواد و روش ها: هشت رقم گندم در منطقه دشتستان استان بوشهر با استفاده از شاخص هاي تحمل به تنش خشكي مطالعه شدند. آزمايش در دو زمين مجاور يكديگر، تحت دو شرايط آبياري و اعمال تنش 50 درصد، هر كدام در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1403-1402 اجرا شد. صفت عملكرد دانه در بوته، مطابق روش استاندارد اندازه گيري شد. پس از تأييد نرمال بودن توزيع داده ها با آزمون كولموگروف-اسميرنوف، تحليل واريانس به كمك نرم افزار (9.4) SAS انجام شد. براي انجام تجزيه همبستگي، تجزيه به عامل ها و رسم نمودار پراكنش ارقام، از نرم افزار R استفاده شد. تحليل باي پلات نيز بر اساس نتايج تجزيه به مؤلفه هاي اصلي انجام شد.
يافته ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه وقوع تنش خشكي موجب كاهش عملكرد دانه در بوته همه ارقام شد. ارقام چمران (29/18 گرم در بوته) و مهرگان (96/17 گرم در بوته) در شرايط آبياري كامل و كوهدشت (90/11 گرم در بوته) و آفتاب (70/8 گرم در بوته) در شرايط تنش خشكي بيشترين عملكرد را داشتند. شاخص هاي مختلف تحمل به خشكي TOL، MP، HM، STI، YI، GMP، SSI، YSI و RSI براي ارزيابي تحمل ارقام استفاده شدند. ضرائب همبستگي بين YP و شاخصهاي TOL،MP ، GMP، HM، STI از نظر آماري معني دار بود. همچنين بين YS و TOL و SSI همبستگي منفي مشاهده شد. نمودار سه بُعدي بر اساس شاخص هاي مورد مطالعه نشان داد كه ارقام كريم، دهدشت و ساورز براي كشت در منطقه دشتستان بوشهر مناسب نيستند. رقم كوهدشت در ناحيه C و مجاور ناحيه A نمودار قرار گرفت، بنابراين متحمل به تنش و در شرايط آبي نيز عملكرد مناسبي دارد. با تجزبه به مؤلفه هاي اصلي شاخص هاي تنش، دو مؤلفه توانستند در مجموع 80/99 درصد تغييرات را تبيين كنند. اين دو مؤلفه سازگاري عملكردي به شرايط تنش و آبياري نامگذاري شدند. نمودار باي پلات ش
|
|
Researchers
|
Hamidreza Nooryazdan (First researcher)
|