|
Title
|
بازشناسايي نكته هاي زيبايي شناختي، سبك شناختي و نقد ادبي در جامع الصّنايع و الاوزان
|
|
Type
|
Article
|
|
Keywords
|
بلاغت سبك شناسي نقد ادبي طرز جامع الصّنايع و الاوزان سيف جام هروي
|
|
Abstract
|
از بركات رواج و روايي زبان و ادبيات پارسي در شبه قارّۀ هندوستان، نوشته شدن كتاب هاي بسياري به زبان پارسي در موضوعات گوناگون، توسّط انديشمندان و نخبگان آن ديار بوده است. چنانكه برخي استادان و اديبان شبه قارّه، كتاب ها و رساله هايي پر ارج و ارز به پارسي در بلاغت، شعرشناسي و نقد ادبي از خود به يادگار نهاده اند. جامع الصّنايع و الاوزان (778-770ﻫ.ق)، يكي از همين آثار است كه توسّط سيف جام هروي و براي شاهزاده «فتح خان»، فرزند «فيروزشاه» از سلسلۀ تغلق شاهيان نوشته شده است. جامع الصّنايع، به مثابۀ كتابي در بلاغت و محاسن و معايب شعر دَري، با وجود تأثيرگيري از برخي آثار بلاغي پارسي و عربي نظير حدايق السّحر، حقايق الحدايق، مفتاح العلوم و تلخيص المفتاح، نوگويي هاي قابل توجّهي دارد كه در جاي خود بررسيده تواند شد. افزون بر اين، كتاب دربردارندۀ اطّلاعات و نكاتِ ارزشمندي در شعرشناسي و نقد ادبي است و خبر از آن مي دهد كه نويسندۀ آن، همچنانكه نظم را بر نثر رجحان مي دهد، شاعري را امري موهبتي مي داند. او ميان «شاعر» با «موزون طبع» و «خوبطبع» تفاوت ميگذارد. طرفدار معنادار بودن شعر است، امّا جانب زيبايي و بِاندامي شعر را نيز فرو نمي گذارد. در پيروي شاعران هم روزگار خود از استادان پيشين، نظراتي دارد كه شايستۀ بازخواني و بررسي است. تن دادن به «جواز» را در شعر خوش نمي دارد و شاخص هايي براي نقد شعر دارد. همچنين جامع الصّنايع، كهنسال ترين نوشتۀ بلاغي اي است كه در آن براي معرّفي «طرز» و طرزشناسي شعر پارسي كوشش شده است. در اين راستا، پس از بيان معيارها، طرزهاي شعر پارسي به نُه طرز تقسيم شده و هركدام به شاعري كه در آن طرز سرآمد بوده، انتساب يافته است. نهايت آنكه از نظرسيف هروي، طرز اميرخسرو دهلوي (725-651 ﻫ.ق)، چه در نثر و چه در شعر، سرآمد همۀ طرزها است. اين نظر در كنار ديگر نظرات ستايش آميز هروي دربارۀ اميرخسرو، از جايگاه والاي اين شاعر در شبه قارّه خبر مي دهد.
|
|
Researchers
|
Mojahed Gholami (First researcher)
|