حبیب اله سعیدی نیا

فارس از نواحی عمدهمالکی در کشور بود. بخش عمدهای از این ناحیه نیز قلمرو ایلات و عشایر نواحی جنوب کشور بود که خوانین آن صاحبان املاک بسیاری در فارس بودند و در حق رعایای خود ظلم و اجحاف بسیاری روا میداشتند. اراضی کشاورزی در نواحی جنوب کشور به دلیل شرایط آب و هوایی و نوع خاک آن ازنظر مرغوبیت و حاصلخیزی با نواحی شمال و غرب کشور وضعیتی کاملاً متفاوت داشت. سؤالی که در این پژوهش مطرح است این است که وضعیت عمدهمالکان و خردهمالکان و انواع بهرههای مالکانه در فارس در آستانه اصلاحات ارضی چگونه بود؟ طبق یافتههای پژوهش، بسیاری از مالکان فارس از عمدهمالکان کشور تنها در وسعت اراضی بودند؛ اراضی وسیع اما کم بازده که به دلیل کمآ بی و خشکسالیهای پیاپی درآمد چندانی نداشت. بنابراین عمدهمالکان این نواحی با اینکه از بزرگمالکان کشور بودند، اما مالکان چندان ثروتمندی نبودند و بسیاری از آنها به دلیل مقروض بودن مجبور بودند سالانه مقداری از اراضی خود را به ثروتمندان شهری و یا تجار واگذار کنند و ازآنجاییکه این مالکان به حرفه دیگری اشتغال نداشتند، به درآمد املاک و بهره مالکانه خود بسیار وابسته بودند. ر وش تحقیق در این پژ وهش تحلیلی- توصیفی و مبتنی بر منابع کتابخانهای و اسنادی است