علی رسولی

ارتباطات دریایی ایران با جنوب و شرق آسیا در طول سدة نهم هـ.ق./ پانزدهم م. عمدتا از طریق جزیرة هرموز و تحت نظارت خاندان محلی معروف به شاهان هرموز یا ملوک هرموز صورت می گرفت. در همان حال که در نیمة نخست این سده دولت تیموری در خراسان از راه زمینی معروف به راه ابریشم روابط پرباری با چین شمالی برقرار کرده بود، در جنوب ایران نیز شاهان هرموز که خراجگزار دولت تیموری بودند از راه دریایی مناسباتی گسترده با چین و هند داشتند. بدین ترتیب شکوفایی تمدنی ایران در این دوره به همان اندازه که مدیون سیاستهای دولت تیموری مخصوصا شاهرخ است، مدیون سیاستهای خردمندانة شاهان هرموز نیز توسعة تجارت ایران در دریاهای آسیا نیز هست. در نتیجة این ارتباطات هرموز در طول سدة نهم هجری (پانزدهم میلادی) به کانون اصلی تجارت در منطقة خلیج فارس و یکی از دو کانون بزرگ بازرگانی حوزة غربی اقیانوس هند (در کنار عدن) و فراتر از آن به یک بندر جهانی تبدیل شد. این دوره خلیج فارس به واسطة هرموز شاهد تجارت پررونقی با حوزة اقیانوس هند، جنوب شرق آسیا، شرق آفریقا، شبه جزیره عربستان، خاک اصلی ایران، اروپا و حوزة مدیترانه بود.