علی رسولی

شبه جزیرة بوشهر در دوره های مختلف تاریخی از طریق بندرهایی چون لیان، ریشهر و بوشهر ارتباطات دریایی را در میانة ساحل شمالی خلیج فارس تسهیل کرده است. اما به نظر می رسد در فاصلة سده های ششم ه.ق تا هشتم ه.ق این نقش به بندری تازه به نام خورشیف واقع در دماغة شیف منتقل شده است. پژوهش حاضر به بررسی پیدایش، کارکردها، و زوال این بندر پرداخته است. این بررسی نشان می دهد که بندر خورشیف در سدة ششم ه.ق در نتیجة موقعیت مناسب جغرافیایی آن در پیوند با شیراز، کازرون و خلیج فارس ایجاد شد. سپس در سدة هفتم ه.ق و اوایل سدة هشتم ه.ق، این شهر در برقراری ارتباط میان فارس و جنوب عراق، دفاع از جزیرة کیش و گسترش طریقت مرشدی نقش مهمی ایفا کرد. سرانجام به واسطة ناامنی در نواحی جنوبی کشور و جابه جایی مرکزیت قدرت دریایی خلیج فارس به هرموز نو (جرون)، خورشیف دچار زوال شد. یافته های مزبور اهمیت جغرافیایی دماغة شیف را یادآوری کرده و بخشی از خلاء دانش موجود پیرامون فعالیت های دریایی در حول و حوش شبه جزیرة بوشهر در سده های میانة ایران را برطرف می کند.