علی رسولی

مجموعه ای از تحولات و تغییرات منطقه ای، ملی و جهانی باعث شد تا خلیج فارس در طول قرن دهم قمری در کانون توجهات شاهان صفوی، اروپاییان و عثمانیان قرار گیرد. به موازات این رخدادها، در سواحل شمالی خلیج فارس، بنادر جدیدی نمایان شدند که بندر دیلم یکی از این بنادر بود و در تحولات بازرگانی، نظامی و دریایی نقش آفرینی کردند. این تحقیق به دنبال پاسخ به این بررسی است که شکل گیری و توسعه شهر دیلم و اوضاع اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دیلم در دوره معاصر تحت تأثیر چه عواملی بوده است؟ این تحقیق به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از تکنیک های کتابخانه ای– اسنادی صورت گرفته است. فرضیه این پژوهش این است که موقعیت مناسب جغرافیایی و ارتباطات دریایی عوامل مهمی در شکل گیری و توسعه شهر دیلم و اوضاع اجتماعی، اقتصادی، اداری و فرهنگی آن بوده است. هدف از این تحقیق، نشان دادن تأثیر تحولات داخلی و بین المللی در تغییرات جغرافیای سیاسی سواحل شمالی خلیج فارس منجمله بندر دیلم است. یافته‏های این پژوهش نشان می دهد که بندر دیلم در زمینه اقتصاد خلیج فارس نقش به سزایی داشته است به طوری که این بندر با کشورهای شرق افریقا از جمله تانزانیا و در حوزه خلیج فارس با کویت، قطر، بحرین، ارتباط تجاری داشته است علاوه بر تجارت خارجی این بندر به عنوان مرکز تجاری بهبهان هم محسوب می شده است. وجود انجمن ها از جمله انجمن اخوت و انجمن سری دیلم بر اهمیت سیاسی و اجتماعی این بندر افزوده است. در عرصه فرهنگی هم این بندر همپای دیگر شهرستان های بوشهر به پیش می رفته است