احمد شادی

کشف ماده ای که بتواند کار انتقال اکسیژن را به جای خون انجام دهد همواره یکی از اهداف مورد توجه در حوزه ی درمان بوده است. اخیرا هموگلوبین خارج سلولی که از کرم های پرتار به دست می آید به دلیل قابلیت بالای اکسیژن رسانی مورد توجه قرار گرفته اند. هموگلوبین خارج سلولی از قابلیت خوبی برای ذخیره سازی برخوردار است و به دلیل فقدان گلیکوزیلاسیون واکنش ایمنی قابل توجهی ایجاد نمی کند. هم اکنون از هموگلوبین خارج سلولی شش محصول مختلف از جمله ®HEMO2life و ®HEMOXCell تولید می شود که به ترتیب در حفظ اعضای بدن پیش از پیوند و افزایش تولید پروتئین های نوترکیب دارویی به واسطه ی افزایش سطح اکسیژن رسانی به سلول های در حال رشد کاربرد دارد. با توجه به این مساله ارائه روش های مقرون به صرفه جهت خالص سازی هموگلوبین خارج سلولی از پرتاران ضروری است. با توجه به ظرفیت استان بوشهر به عنوان زیستگاه پرتارانی از جنسPrinereis و امکان پرورش این پرتاران در کشور، هدف از انجام طرح حاضر ارائه روشی آسان و مقرون به صرفه جهت خالص سازی هموگلوبین خارج سلولی از کرم های پرتار بومی استان بوشهر به عنوان محصولی با ارزش تجاری و ارزیابی کارایی آن بر رشد سلول های مهم در صنعت داروهی نوترکیب است. به این منظور کرم های پرتار از سواحل منطقه بندرگاه بوشهر جمع آوری شد و پس از شناسایی مولکولی، کار خالص سازی هموگلوبین با روش کروماتوگرافی رزین نیکل (Ni-NTA) انجام شد. حضور و خلوص هموگلوبین در محلول خالص شده به ترتیب با میکروسکوپ الکترونی TEM و الکتروفورز SDS-PAGE بررسی شد. عملکرد هموگلوبین تخلیص شده بر رشد سلول های مهم در صنعت تولید داروی نوترکیب از جمله CHO-K1 با شمارش سلولی با لام نئوبار، ارزیابی اثرات جانبی احتمالی با انجام تست کلنی زایی و آنالیز چرخه سلولی و مرگ سلولی با فلوسایتومتری انجام شد. همچنین اثرات جانبی احتمالی هموگلوبین خالص شده با روش کروماتوگرافی Ni-NTA با اندازه گیری وزن و سلامت عمومی موش های BALB/c در طی 12 هفته پس از تزریق مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعه مولکولی نشان داد که کرم های جمع آوری شده متعلق به جنس Prinereis می باشند. نتایج میکروسکوپ الکترونی و SDS-PAGE حضور و خلوص هموگلوبین خارج سلولی به دست آمده از روش کروماتوگرافی Ni-NTA را تایید کرد. همچنین مشاهده شد که هموگلوبین خالص شده از روش کروماتوگرافی Ni-NTA به ط