احمد شادی

جنگلهای مانگرو به عنوان یکی از مهمترین بومسازگانهای ساحلی که عملکرد اکولوژیکی و اقتصادی مهم برای مردم جهان فراهم میآورد، با توسعهی فعالیتهای انسانی و در ادامه آن تغییرات کاربری اراضی و تهدیدهای روزافزون منابع نفتی و تاسیسات مخرب ساحلی، در معرض تهدید قرار گرفتهاند. این تهدیدات منجر به کاهش نقش اکولوژیک آنها به عنوان زیستگاه و در نتیجه کاهش تنوع گونه ای و ژنتیکی گونه های وابسته به این بوم سازگان شده است. هدف: هدف بررسی کنونی، ارزیابی سریع سالمت بومسازگان مانگرو در پارک ملی دریایی نایبند با استفاده از شاخص کیفیت مانگرو )MQI ) و همچنین بررسی تنوع ژنتیکی گونهی خرچنگ Parasesarma persicum به عنوان گونهی شاخص این بومسازگان و ارتباط آن با کیفیت سالمت زیستگاه مانگرو بود. روششناسی: در مطالعه حاضر، با بررسیمیدانی و با استفاده از شاخص کیفیت مانگرو )MQI ) با چهار معیار بیوتا، پوشش گیاهی، هیدرولوژی آب و خاک در 4 ایستگاه ) ایستگاه 1وایستگاه 2 واقع در خور شمالی خلیج نایبند، ایستگاه 3 ، ایستگاه 4 واقع در خور جنوبی خلیج نایبند( سالمت بومسازگان مانگرو مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین با استفاده از روش تفاوت طول قطعههای حاصل از تکثیر )AFLP ،) تنوع ژنی گونه خرچنگ persicum Parasesarma مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتهها: نتایج نشان داد بومسازگان مانگروهای ایستگاه4 با بیشترین تاثیر فعالیتهای انسانی از نظر شاخص کیفیت مانگرو دارای کیفیت پایین و نامطلوب است)MQI=7/0 )که نشاندهنده آسیب جدی این بومسازگان در این منطقه میباشد. ایستگاه 2 در خور شمالی خلیج نایبند، دارای کیفیت مطلوبتتری میباشد)MQI =5/0 .)نتایج ارزیابیهای ژنتیکی نشان داد، تنوع ژنتیکی خرچنگهای مناطق موردنظر بر مبنای هتروزیگوسیتی بین 29/0 تا32/0 با میانگین 30/0 بود . نتایج نشان داد بین تخریب مانگرو و کاهش هتروزیگوسیتی همبستگی معناداری وجود دارد)05.0